Co to jest łupież?

Łupież to schorzenie, które obejmuje zwykle skórę głowy, chociaż czasami może rozprzestrzenić się w okolice brwi lub za uszy. Łupież charakteryzuje się swędzącą skórą, która ma tendencję do łuszczenia się, dlatego często u pacjentów cierpiących na łupież pojawiają się białe lub lekko żółte płatki pomiędzy włosami, które spadają, np. na barki. Przy łupieżu najczęściej nie obserwuje się stanu zapalnego i zaczerwienienia [1].

Łupież występuje bardzo często w populacji. Szacuje się, że nawet co druga osoba go ma lub miała. Najwięcej przypadków obserwuje się u dzieci i młodych dorosłych (około 20. roku życia) – głównie podczas okresu dojrzewania. Im człowiek starszy, tym problem występuje rzadziej, ale nie można wyróżnić granicy wiekowej, która niweluje problem. Nawet u starszych osób może się on pojawić [1].

Dlaczego pojawia się łupież? Przyczyny

Tak naprawdę nie istnieje jedna teoria, wyjaśniająca skąd bierze się łupież. Najczęściej mówi się, że choroba jest wynikiem kolonizacji skóry głowy, a głównie okolic gruczołów łojowych, przez grzyby Malassezia. Tylko trzeba dodać, że naturalnie te grzyby też bytują na naszej skórze i w tym wypadku inne czynniki mogą wpływać, że ten mikroorganizm staje się dla nas niebezpieczny [1].

Duże znaczenie odgrywa również nadprodukcja łojotoku. Aktywność gruczołów łojowych wzrasta w okresie dojrzewania i normalizuje się po 20. roku życia – podobnie jak częstotliwość występowania łupieżu [1].

Warto też zaznaczyć, że część osób może mieć po prostu większą tendencję do łupieżu. Wpływa na to wiele czynników, np. kwestie związane z układem immunologicznym, genetyką, przewlekłym stresem, odżywianiem lub charakterystyką bariery naskórka [1].

Łupież tłusty a suchy? Czy to ma znaczenie?

Proces obumierania naskórka jest całkowicie normalny i czasami może zdarzyć się, że zobaczymy na włosach lub skórze głowy suchy naskórek. Jednak jeśli jest go zbyt dużo, to może świadczyć to o łupieżu suchym.

Łupież suchy nie jest do końca klasycznym, opisanym powyżej łupieżem, ale w taki sposób się go głównie określa. Cechuje się nadmiernie złuszczającym naskórkiem oraz wysuszoną i swędzącą skórą. Na tym etapie ważniejsze jest odpowiednie nawilżenie skóry głowy niż działanie typowo lecznicze.

Łupież suchy związany jest z nadmiernie przesuszoną skórą głowy. Może być to spowodowane:

• nieodpowiednią pielęgnacją,
• reakcjami alergicznymi,
• nadmiernym wyziębieniem skóry głowy,
• wiekiem, gdzie produkcja naturalnego sebum spada.

W przypadku łupieżu suchego najlepiej stosować szampony nawilżające i kojące, przeznaczone do suchej i wrażliwej skóry.

Jak pozbyć się łupieżu?

Jak pozbyć się łupieżu? Celem terapii będzie pozbycie się grzybów oraz działanie przeciwzapalne i przeciwświądowe. Do tego celu idealnie nadają się dobre szampony przeciwłupieżowe, które dostępne są w aptekach – nawet bez recepty. Jaki szampon na łupież wybrać?

Jaki szampon na łupież wybrać?

Główne substancje czynne, które znajdziemy w szamponach przeciwłupieżowych, mają działanie przeciwgrzybicze.

Szampony przeciwłupieżowe z ketokonazolem

Ketokonazol to substancja, która niszczy grzyby poprzez zablokowanie procesów, odpowiadających za powstawanie ściany komórkowej grzyba [2].

W celu pozbycia się łupieżu stosuje się szampony z 2% zawartością ketokonazolu. Przykładowe preparaty, które znajdziemy w aptekach to:

Tabela 1. Preparaty z ketokonazolem dostępne w aptekach.

Zasady stosowania

Szampony przeciwłupieżowe z ketokonazolem stosuje się do mycia głowy. Po zmoczeniu włosów wodą należy nanieść szampon na skórę i dokładnie go wmasować. Pianę powinno utrzymać się na głowie około 5 minut, aby preparat miał czas zacząć działać. Następnie wystarczy dokładnie spłukać włosy.

Szampony te u niektórych wysuszają skórę głowy, dlatego po umyciu można zastosować odżywkę lub inny kosmetyk do nawilżenia.

Jak długo używać szamponu? Początkowo zaleca się myć włosy dwa razy w tygodniu przez miesiąc. Natomiast u osób z tendencją do łupieżu warto stosować taki szampon prewencyjnie raz w tygodniu [1,2].

Cyklopiroksolamina

Cyklopiroksolamina to kolejna substancja przeciwgrzybicza, którą stosuje się do leczenia łupieżu. Występuje w preparatach dostępnych bez recepty jak i na receptę.

Tabela 2. Szampony z cyklopiroksolaminą dostępne w aptekach.

Pirolam i Mediket Plus to kosmetyki, które dodatkowo zawierają klimbazol o działaniu przeciwgrzybiczym. Pirolam ma w składzie witaminy A i E, które mają na celu wzmocnić i odżywić skórę oraz włosy.

Stieprox to szampon dostępny na receptę o większym stężeniu cyklopiroksolaminy (1,5%) niż Pirolam.

Zasady stosowania

Wszystkie szampony przeciwłupieżowe stosuje się podobnie. W przypadku cyklopiroksolaminy zaleca się używać jej do mycia włosów od 2 do 3 razy w tygodniu przez miesiąc, a następnie prewencyjnie raz na tydzień [1].

Szampony z dziegciem

Kolejnymi propozycjami na dobre szampony przeciwłupieżowe mogą być kosmetyki z dziegciem.

Dziegieć brzozowy zawiera Paraderm oraz Paraderm Plus. Dziegieć ma działanie przeciwświądowe, przeciwdrobnoustrojowe oraz przeciwzapalne. Stosuje się go głównie do leczenia łuszczycy, jednak znajduje zastosowanie w eliminacji łupieżu.

Paraderm Plus ma dodatkowo piroktolaminę, czyli polecaną wcześniej substancję przeciwgrzybiczą.

Szampony z dziegciem mają charakterystyczny zapach, ale nie pozostaje on na włosach po użyciu.

Siarczek selenu i pirytionian cynku

Istnieją jeszcze dwie substancje, które wykorzystywano szeroko do leczenia łupieżu: pirytionian cynku i siarczek selenu.

Pirytionian cynku znajdował się w takich szamponach, jak np.: Zoxiderm 150, Healing Shampon, Healing Herbal. Niestety szampony te zostały wycofane od 1 marca 2022 roku, ze względu na szkodliwe działanie pirytionianu cynku.

Drugą substancją jest siarczek selenu, który występował, np. w Selsun Blue lub Capitis Duo. Sama substancja nie jest niebezpieczna, natomiast problematyczny stał się tutaj składnik dodatkowy – lilial – który został wycofany podobnie jak pirytionian cynku. Z siarczkiem selenu aktualnie dostępny jest, np. Vichy Dercos.

Powoli preparatu te zaczynają pojawiać się w aptekach o zmienionym składzie.

Inne szampony przeciwłupieżowe

W aptekach można znaleźć również inne szampony przeciwłupieżowe. Gama produktów jest szeroka. Najczęściej będą to kosmetyki do codziennego stosowania, przeznaczone do suchej skóry lub nadmiernie przetłuszczających się włosów.

Do suchej skóry można stosować jedne z poniższych szamponów:

• Sesderma Seskavel,
• La Roche-Posay Kerium,
• Pharmaceris H Purin (dla skóry suchej i łojotokowej),
• Vichy Dercos, włosy suche.

Jak długo stosować szampon przeciwłupieżowy?

Szampony przeciwłupieżowe, które zawierają ketokonazol, lub cyklopiroksolaminę powinno się stosować przynajmniej 2-3 w tygodniu. Warto pamiętać, że obie substancje mogą wysuszać skórę głowy. Czasami to właśnie nadmierna suchość jest przyczyną łuszczenia się naskórka. W związku z tym zawsze po aplikacji szamponu stosujemy nawilżające odżywki, lub szampony. Kurację powinno się stosować przez miesiąc.

U osób ze skłonnością do łupieżu warto po czasie leczenia powtarzać raz w tygodniu.

Jakie są inne leki na łupież?

W przypadku występowania łupieżu suchego, którego przyczyną jest wysuszona skóra głowy, można stosować preparaty pozwalające nawilżyć naskórek. Jednym z dobrze sprawdzających się w takich sytuacjach preparatów jest Cerkogel. Jest to żel przeznaczony do stosowania na skórę głowy. Jest dostępny w różnych wersjach:

• 10% mocznika;
• 30% mocznika.

Mocznik w niższym stężeniu będzie powodował nawilżenie skóry głowy. Ma za zadanie wspomagać pielęgnację. Idealnie sprawdzi się w łupieżu suchym. Mocznik w stężeniu 30% ma działanie keratolityczne, oznacza to, że powoduje przyspieszenie złuszczania martwego naskórka. Preparat sprawdzi się w dolegliwościach takich jak łuszczyca, lub łupież suchy występujący przewlekle.

Szampon przeciwłupieżowy — ranking preparatów

Jaki szampon na łupież wybrać, aby pozbyć się go raz na zawsze? Ciężko jest ustalić ranking szamponów przeciwłupieżowych, gdyż wiele zależy od stanu naszej skóry.

Dobrym pomysłem na początek będzie udanie się do dermatologa lub trychologa, aby określić kondycję skóry i włosów. Jeśli nasza skóra jest przesuszona i głównie będzie dominował łupież suchy, to zacznijmy od sprawdzonych kosmetyków nawilżających i kojących. Wiele z nich posiada dodatek substancji złuszczających, np. kwasu salicylowego, który pomoże pozbyć się nadmiaru naskórka.

Jeśli mamy tendencję do przetłuszczania się włosów i cierpimy na łupież tłusty, to oprócz dobrania szamponu pod swoje włosy, warto będzie rozpocząć terapię szamponami leczniczymi z substancjami, takimi jak ketokonazol czy cyklopiroksolamina. Nawet po wyleczeniu problemu pamiętajmy, aby raz w tygodniu myć włosy szamponem leczniczym.

Nawet dobry szampon przeciwłupieżowy może czasami przestać działać. Dzieje się to z tego powodu, że grzyby, które skolonizowały naszą skórę, mogą rozwinąć oporność na dany środek. Jeśli kiedyś używałeś szamponu przeciwłupieżowego z ketokonazolem i działał dobrze, a po pewnym czasie łupież powraca, to zmień produkt na coś zawierającego cyklopiroksolaminę lub siarczek selenu.

Pamiętaj też o tym, że jeśli po kilku aplikacjach szamponu przeciwłupieżowego bez recepty nie widzisz poprawy, to powinieneś udać dermatologa, aby ocenił czy nie jest to poważniejszy problem.