Kaszel to fizjologiczna reakcja organizmu, pojawiająca się na skutek podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych. Odruch ten pomaga wyeliminować chorobotwórcze patogeny lub ciała obce, które dostały się do układu oddechowego. Kaszel dzieli się na produktywny — z zalegającą wydzieliną oraz suchy — bez wydzieliny. Kaszel suchy często opisywany jako duszący jest charakterystyczny dla infekcji wirusowych, często utrzymuje się długo po zakończonej chorobie.  Istnieje szereg leków łagodzących kaszel, w zależności od jego rodzaju. Jednymi z częstszych wyborów pacjentów cierpiących na suchy kaszel jest Thiocodin i Acodin [1].

Suchy kaszel — przyczyny. Skąd się bierze?

Suchy i duszący kaszel może mieć różne przyczyny. W przypadku suchego kaszlu związane z drogami oddechowymi możliwe przyczyny to przewlekłe zapalenie dróg oddechowych, zakażenie wirusowe, astma oskrzelowa, podrażnienie dymem papierosowym lub krztusiec. Suchy kaszel może być również spowodowany przez inne czynniki, takie jak leki stosowane w leczeniu nadciśnienia.

Duszący kaszel, który towarzyszy uczuciu duszności, może wynikać z astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), infekcji wirusowej, rozstrzenia oskrzeli lub zapalenia oskrzeli. Inną przyczyną duszącego kaszlu może być refluks żołądkowo-przełykowy, szczególnie gdy objaw występuje w nocy i nad ranem. U osób palących tytoń, duszący kaszel może być spowodowany przez palenie papierosów.

Co na duszący kaszel warto stosować?

W leczeniu suchego duszącego kaszlu wykorzystuje się leki o działaniu obwodowym oraz ośrodkowym. Przedstawicielem tej drugiej grupy jest benzonatat, jednak jest on stosowany przede wszystkim w premedykacji przed badaniem bronchoskopowym lub w anestezjologii. Istotnie większe znaczenie w terapii kaszlu mają leki o działaniu ośrodkowym [1].

Jakie tabletki na męczący kaszel są dostępne na rynku?

Do leków hamujących suchy duszący kaszel na drodze ośrodkowej należą opioidy i ich pochodne. Najczęściej stosowanymi substancjami czynnymi z tej grupy są: kodeina i dekstrometorfan. Związki z tej grupy wywodzą się od morfiny — substancji narkotycznej, działającej silnie hamująco na ośrodek oddechowy. Jednocześnie wykazuje ona działanie przeciwbólowe, uspokajające i silnie uzależniające. Jest związkiem o niskim profilu bezpieczeństwa, dlatego stosuje się ją jedynie w określonych, ciężkich przypadkach [1].

Kodeina w dawkach terapeutycznych nie ma działania euforyzującego, ale w niewielkim stopniu ma właściwości uzależniające. Jest jednym z opiatów — grupy związków aktywnych, określanych mianem narkotyków. Jej pochodną jest dekstrometorfan — nie powoduje uzależnienia, a jednocześnie wywołuje efekt przeciwkaszlowy tak samo silny, jak kodeina [1]. Oba związki są najczęściej stosowanymi lekami w przebiegu łagodzenia suchego, nieproduktywnego kaszlu.

Kodeina na kaszel

W jakich lekach występuje kodeina?

Kodeina jest składnikiem następujących leków o działaniu przeciwkaszlowym:

• Thiocodin tabletki;
• Thiocodin syrop;
• HerbaPini, syrop sosnowy;
• Neoazarina tabletki.

Thiocodin — jak działa i kiedy stosować?

Thiocodin jest lekiem złożonym — zawiera kodeinę oraz sulfogwajakol. Jego działanie opiera się na ośrodkowym hamowaniu odruchu kaszlowego (kodeina) i miejscowym upłynnianiu wydzieliny dróg oddechowych (sulfogwajakol). Działanie leku utrzymuje się do 4-8 godzin.

Wskazaniem do stosowania Thiocodinu jest leczenie uporczywego suchego kaszlu bez odkrztuszania wydzieliny [2].

Thiocodin — kto może go stosować?

Lek ten nie powinien być stosowany u dzieci poniżej 12. roku życia. Nie jest przeznaczony również dla:

• kobiet ciężarnych i karmiących piersią;
• pacjentów z niewydolnością oddechową;
• chorych na astmę oskrzelową, mukowiscydozę, chorobę alkoholową lub przyjmujących inhibitory MAO (selegilina, moklobemid) [2].

Thiocodin i jego skutki uboczne. Co może powodować?

Kodeina zawarta w leku Thiocodin, jak wiele innych leków, może powodować działania niepożądane. Niektóre z nich to:

• Problemy ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty, ból żołądka czy zaparcia;
• Zawroty głowy;
• Zmniejszenie łaknienia;
• Nadmierna potliwość;
• Senność;
• Bezdech.

Dekstrometorfan  i leki na kaszel

W jakich lekach występuje dekstrometorfan?

Dekstrometorfan występuje w następujących lekach przeciwkaszlowych:

• Acodin tabletki;
• DexaCaps kapsułki;
• DexaPini syrop;
• Tussi Drill syrop.

Acodin — jak działa i kiedy stosować?

Dekstrometorfan wykazuje działanie przeciwkaszlowe — działa hamująco na ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym. Początek działania po przyjęciu doustnym występuje już po 15-30 minutach i utrzymuje się przez 5-6 godzin.

Wskazaniem do stosowania Acodinu jest przejściowe hamowanie nieproduktywnego kaszlu o różnym pochodzeniu [3].

Acodin — dla kogo jest ten lek?

Leku nie powinny stosować dzieci poniżej 12. roku życia, a także:

• pacjenci z astmą oskrzelową lub niewydolnością oddechową;
• osoby przyjmujące inhibitory MAO (selegilina, moklobemid) [3].

Brak wystarczających danych dotyczących stosowania Acodinu przez kobiety ciężarne i karmiące piersią [3].

Acodin i jego skutki uboczne. Co może wystąpić po zażyciu tego leku?

Dekstrometorfan zawarty m.in. w leku Acodin, stosowany powszechnie jako środek przeciwkaszlowy, może powodować szereg działań niepożądanych. Wśród nich wymienić można m.in.:

• nudności, wymioty (w przypadku zażywania dużych dawek);
• zawroty głowy, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej;
• zmniejszenie lub utrata apetytu;
• senność, zmęczenie, uczucie osłabienia;
• niepokój, drażliwość, nadpobudliwość;
• trudności w oddychaniu czy obrzęk płuc (o ile dekstrometorfan jest stosowany w dużych dawkach).

Acodin i Thiocodin — dawkowanie. Jak stosować te leki?

Lek Thiocodin występuje w formie syropu i tabletek. Należy go przyjmować w czasie posiłków. Aby uzyskać pożądany efekt terapeutyczny, należy spożywać jednocześnie odpowiednią ilość płynów w ciągu dnia (minimum 2 litry).

Dzieci powyżej 12. roku życia oraz dorośli powinni przyjmować jedną tabletkę 3 razy dziennie. W przypadku syropu na kaszel należy przyjmować 10 ml (jedna miarka) również 3 razy na dobę. Thiocodin może być przyjmowany na noc [2].

Acodin może być przyjmowany niezależnie od posiłków — pokarm nie wpływa na jego wchłanianie. Dzieci powyżej 12, roku życia oraz dorośli powinni przyjmować 1 tabletkę co 3 godziny, lub dwie tabletki co 6-8 godzin. Acodin może być przyjmowany na noc [3].

Thiocodin i Acodin — czy są niebezpieczne?

Na około Thiocodinu i Acodinu narosło wiele mitów. Wśród społeczeństwa nierzadko można trafić na opinię, że Acodin jest niebezpieczny a Thiocodin to narkotyk! Nie jest to prawda, jednak w każdym kłamstwie jest ziarno prawdy.

Tak jak wspomniano wcześniej, dekstrometorfan zawarty w Acodinie wykazuje bezpośrednie działanie na ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym. W wyniku jego przedawkowania mogą wystąpić następujące objawy: pobudzenie, dezorientacja, zaburzenia świadomości. Co więcej, odnotowuje się przypadki jego celowego nadużywania, także wśród młodzieży. Niemniej, Acodin stosowany z zalecanych dawkach terapeutycznych nie wywołuje powyższych objawów i jest całkowicie bezpieczny dla pacjenta [3].

Kodeina zawarta w Thiocodinie, jako pochodna morfiny, również działa bezpośrednio na ośrodek oddechowy w ośrodkowym układzie nerwowym. Jej nadużywanie może prowadzić do psychicznego i fizycznego uzależnienia, a po nagłym zakończeniu leczenia, mogą wystąpić objawy odstawienne. Prawdopodobnie właśnie z tego powodu Thiocodin jest często utożsamiany z narkotykiem — niemniej jego stosowanie zgodnie ze wskazaniami i informacjami zawartymi w ulotce jest w pełni bezpieczne [2].

Poznaj domowe sposoby na suchy kaszel. 5 wskazówek jak leczyć kaszel w domu

Istnieje kilka domowych sposobów, które mogą pomóc w łagodzeniu suchego kaszlu. Oto kilka sugestii:

1. Miód i ciepła woda: wymieszaj jedną lub dwie łyżeczki miodu w szklance ciepłej wody i wypij;
2. Inhalacja pary: wdychanie pary z miski z gorącą wodą może pomóc nawilżyć drogi oddechowe i łagodzić suchy kaszel;
3. Ziołowe mieszanki: pij herbaty ziołowe, takie jak herbata z imbirem, z kwiatów rumianku lub herbaty z korzenia lukrecji, które mają właściwości łagodzące kaszel i łagodzące ból gardła;
4. Pij dużo płynów: picie dużej ilości płynów, takich jak woda, ciepłe zupy i herbaty ziołowe, pozwala na utrzymanie wilgotności w gardle i unikać jego przesuszenia;
5. Użyj nawilżacza powietrza: użyj nawilżacza powietrza lub umieść miskę z wodą w pobliżu źródła ciepła, aby wprowadzić wilgoć do powietrza i uniknąć suchości w gardle.

Kiedy zgłosić się do lekarza z uporczywym, suchym kaszlem?

W przypadku suchego kaszlu warto skonsultować się z lekarzem w następujących sytuacjach:

1. Jeśli kaszel nie ustępuje po kilku tygodniach.
2. Jeśli kaszel jest bardzo nasilony lub uporczywy.
3. Jeśli do kaszlu towarzyszą inne objawy, takie jak:
   • Kaszel z odkrztuszaniem żółto-zielonego śluzu.
   • Świszczący oddech.
   • Gorączka.
   • Trudności w oddychaniu.
   • Omdlenia.
   • Opuchnięcie kostek lub utrata wagi [4].