Jakie są przyczyny łupieżu?

Łupież skóry owłosionej głowy objawia się nadmiernym  drobnopłatowym złuszczaniem naskórka w obrębie skóry głowy. Wyróżniamy następujące jego rodzaje:

• łupież suchy (zwykły) — złuszczanie białych suchych płatów naskórka;  jest często wynikiem przesuszenia skóry głowy, np. poprzez nadużywanie produktów do stylizacji włosów,
• łupież mokry — towarzyszy mu łojotok, łuski mają żółtawy odcień, zazwyczaj występuje także świąd skóry głowy; pojawiają się objawy stanu zapalnego.

Łupież suchy często przechodzi w łupież mokry, zwłaszcza kiedy nie jest leczony.

Przyczyny łupieżu na głowie to najczęściej grzyby, drożdżaki z gatunku Malassezia furfur. Mikroorganizmy te żywią się wydzieliną z gruczołów łojowych (sebum) i występują naturalnie u zdrowych ludzi. Problem pojawia się w momencie, gdy powstają warunki do ich nadmiernego wzrostu. Dzieje się tak w przypadku m.in. niedostatecznego dbania o higienę, niedożywienia i niedoborów witamin, czy długotrwałej antybiotykoterapii. Czynniki prowokujące łupież to także m.in.: zmiany hormonalne, predyspozycje genetyczne, stres i przemęczenie [1,2].

Jak leczyć łupież?

Preparaty przeciwłupieżowe zazwyczaj występują w postaci szamponów leczniczych i to właśnie po nie najczęściej sięgamy w pierwszej kolejności. Jeśli leczenie na własną rękę nie przynosi efektów, należy udać się do dermatologa. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie badania mykologicznego, aby potwierdzić zakażenie grzybicze i zidentyfikować gatunek grzyba, który je powoduje.

Leczenie łupieżu skóry głowy często wymaga wielokierunkowego podejścia: zastosowania preparatów o różnym działaniu: przeciwgrzybiczym, cytostatycznym, czy złuszczającym.

Substancje o działaniu przeciwgrzybiczym

• ketokonazol (Nizoral, Nizax Active) — lek przeciwgrzybiczy, hamujący syntezę ergosterolu komórek grzyba, który jest kluczowym składnikiem jego błony komórkowej. W celu leczenia łupieżu szampony z tym składnikiem stosuje się 2 razy w tygodniu przez okres ok. 2-4 tygodni,
• siarczek selenu (Capitis duo, Selsun blue) — oprócz działania przeciwgrzybiczego, wykazuje też efekt cytostatyczny na komórki naskórka, spowalniając tempo ich regeneracji, redukując tym samym powstawanie łupieżu,
• cyklopiroksolamina (Pirolam) — substancja gromadzi się w komórkach grzyba i wiąże się sposób nieodwracalny z jego strukturami komórkowymi. Działa grzybobójczo oraz grzybostatycznie. Dodatkowo łagodzi świąd towarzyszący łupieżowi i reguluje procesy rogowacenia naskórka,
• pirytionian cynku (Catzy Healing) — oprócz działania przeciwgrzybiczego wykazuje również efekt bakteriobójczy [1,2].

Substancje keratolityczne (złuszczające martwy naskórek)

Złuszczanie martwego naskórka to ważny etap w leczeniu łupieżu. Pozbycie się go powoduje oczyszczenie skóry głowy z wszelkich zanieczyszczeń jak brud, czy kurz, ale także z chorobotwórczych drobnoustrojów. Pozwala również na normalizację pracy gruczołów łojowych.

W tym celu oprócz szamponów można stosować specjalnie peelingi do skóry głowy. Składniki, które pomagają w złuszczaniu martwego naskórka:

• kwas salicylowy — w preparatach do skóry głowy o działaniu złuszczającym występuje w stężeniu 3% (Paraderm Salic),
• mocznik — w produktach o działaniu złuszczającym w stężeniu 10% (Oillan med+).

Preparaty roślinne na łupież

• olejek z drzew herbacianego — najważniejszym związkiem występującym w olejku, który odpowiada za działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne jest terpinen-4-ol. Należy pamiętać, że nierozcieńczony olejek nie może być stosowany dłużej niż 2 dni. Zazwyczaj zaleca się używanie go w stężeniach mieszaniny 1-10%,
• preparaty z wyciągiem z pokrzywy (Szampon pokrzywowy) — działają przeciwłojotokowo oraz antybakteryjnie. Regulują wytwarzanie sebum i są szczególnie polecane w przypadku łupieżu tłustego,
• preparaty z wyciągiem z łopianu (Szampon łopianowy) — surowcem leczniczym jest korzeń łopianu. Związki w nim zawarte (m.in. inulina, glikozydy, saponiny, olejek eteryczny, siarka, fosfor), wykazują działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Skuteczny przede wszystkim przy leczeniu łupieżu związanego z łojotokiem.

Inne preparaty wspomagające leczenie

• ichtiol (ExoTar) — pozyskiwany z łupków bitumicznych. Preparaty zawierające ten składnik mają charakterystyczny zapach asfaltu. Działa przeciwzapalnie i bakteriostatycznie, a także łagodzi świąd [2,3,4].

Jakie są domowe sposoby na łupież?

Łupież to powszechny problem skórny, który można próbować łagodzić za pomocą domowych sposobów. Oto kilka domowych metod, które mogą pomóc w zarządzaniu łupieżem:

1. Regularne mycie włosów: Regularne mycie włosów  może pomóc w usunięciu nadmiaru sebum i łupieżu z włosów.
2. Masaż skóry głowy: Delikatny masaż skóry głowy podczas mycia włosów może pomóc w złuszczeniu martwego naskórka i poprawić krążenie krwi.
3. Naturalne olejki: Niektóre olejki, takie jak olejek z drzewa herbacianego, olejek kokosowy lub olejek z oliwek, mogą pomóc w łagodzeniu objawów łupieżu. Delikatnie wcieraj kilka kropel olejku w skórę głowy przed myciem włosów.
4. Unikanie stresu: Stres może pogarszać łupież, więc ważne jest, aby próbować zarządzać stresem poprzez techniki relaksacyjne, jak medytacja czy joga.
5. Dieta zrównoważona: Dieta bogata w witaminy i minerały, zwłaszcza witaminę B, cynk i kwasy tłuszczowe omega-3, może pomóc w utrzymaniu zdrowej skóry głowy.
6. Unikanie gorącej wody: Podczas mycia włosów używaj letniej wody, ponieważ gorąca woda może podrażnić skórę głowy.
7. Regularna wymiana grzebienia lub szczotki do włosów: Upewnij się, że Twoje narzędzia do pielęgnacji włosów są czyste, aby uniknąć przenoszenia martwego naskórka z powrotem na skórę głowy.
8. Zmiana nawyków: Staraj się unikać częstego noszenia ciasnych czapek lub innych nakryć głowy, które mogą ograniczać przepływ powietrza do skóry głowy.

Jeśli łupież utrzymuje się pomimo prób leczenia powyższymi metodami, warto skonsultować się z dermatologiem, który może zalecić bardziej zaawansowane leczenie przeciwłupieżowe lub ocenić, czy to nie objaw innej choroby skórnej.