Mięczak zakaźny – charakterystyka

Mięczak zakaźny (Molluscum contagiosum) to wirusowa choroba skórna. Odpowiada za nią wirus DNA z rodziny Pokswirusów. Prawdopodobieństwo zakażenia jest stosunkowo duże, jednak następuje głównie poprzez kontakty bezpośrednie, dlatego łatwo można się przed tym ochronić [1].

Mięczak zakaźny występuje u około 2% do 8% populacji. Często dotyka dzieci i młodzież, jednak w innych grupach wiekowych zakażenie jest również możliwe. W przypadku osób zainfekowanych wirusem HIV, częstość występowania wzrasta nawet do 18%. Statystycznie choroba częściej pojawia się w klimacie tropikalnym [2-3].

Mięczak zakaźny – objawy choroby

Wirus mięczaka zakaźnego (MCV) występuje w dwóch typach. Pierwszy typ jest najbardziej rozpowszechniony. Uważa się, że częściej występuje u dzieci i młodych dorosłych. Typ 2 nieco częściej diagnozowany jest u ludzi z wirusem HIV, a objawy chorobowe zwykle pojawiają się na genitaliach. Jeśli chodzi o wizualną manifestację choroby, to nie da się na tej podstawie rozróżnić rodzajów wirusa [1].

Zmiany skórne spowodowane mięczakiem zakaźnym możemy rozróżnić na podstawie cech, takich jak:

• perłowe, białe lub cieliste grudki,
• grudki z charakterystycznym zagłębieniem pośrodku,
• średnica zmian to najczęściej od 2 mm do 5 mm, jednak w niektórych przypadkach mogą osiągać nawet 2 cm,
• w przypadku niektórych zmian może wystąpić zaczerwienienie, swędzenie lub obrzęk [2-4].

Jeśli chodzi o miejsce występowania, to w rzeczywistości grudki mogą pojawić się wszędzie, jednak najczęściej występują w regionach, takich jak:

• u dzieci:
  • twarz i szyja,
  • tułów – głównie podbrzusze,
  • plecy,
  • ramiona,
• u młodych dorosłych (najczęściej efekt transmisji poprzez kontakty seksualne):
  • górna część ud,
  • pośladki,
  • okolice łonowe,
  • genitalia [1-2].

Jak możemy zarazić się mięczakiem?

Kontakty bezpośrednie stanowią główną drogę zakażenia się mięczakiem złośliwym. Z tego powodu ryzyko zakażenia jest duże, jednak stosunkowo łatwe do zmniejszenia. W celu prewencji należy pamiętać o następujących zasadach:

1. Unikaj bezpośredniego kontaktu cielesnego z osobami zakażonymi.
   1. Z racji tego, że mięczak często występuje u dzieci, to rodzice są narażeni na zakażenie. Należy pamiętać, żeby dokładnie umyć ręce po dotknięciu miejsc objętych zmianami.
2. W trakcie choroby wybieraj prysznic zamiast kąpieli w wannie. Wirus przenosi się również poprzez ciepłą wodę, dlatego kąpiel w wannie może zwiększyć ryzyko zainfekowania innych regionów ciała.
3. Częste miejsca zakażenia to publiczne baseny i prysznice.
4. Nie współdziel z innymi ręczników i przyrządów do higieny osobistej.
5. W trakcie suszenia ciała ręcznikiem najpierw zacznij od obszarów zdrowych. Miejsca zmienione chorobowo wysusz na końcu, aby zredukować ryzyko rozsiania wirusa.
6. Dokładnie umyj i wysusz zabawki oraz inne rzeczy, z którymi miało kontakt dziecko lub osoba zakażona.
7. Unikaj drapania swędzących grudek [5].

Mięczak zakaźny i czas trwania choroby

Mięczak zakaźny to samoograniczająca się choroba, która w większości przypadków nie wymaga leczenia. Zmiany skórne znikają samoczynnie i nie pozostawiają blizn (czytaj więcej: Blizny — jak skutecznie się ich pozbyć?). W zależności od przebiegu choroby, grudki mogą zniknąć po kilku tygodniach, ale najczęściej towarzyszą nam kilka miesięcy, jednak zdarzają się również przypadki, które pozostają do kilku lat [4-5].

https://leki.pl/poradnik/blizny-jak-skutecznie-sie-ich-pozbyc/

Mięczak zakaźny – leczenie. Czy istnieje lek na mięczaka zakaźnego?

Jest to trudne pytanie, bo wszystko zależy od nasilenia choroby. Do wyboru mamy różne środki bądź zabiegi, które pozwolą usunąć zmiany. Niestety ich stosowanie może być bardziej bolesne i traumatyczne dla pacjenta niż przeczekanie choroby. Wzrasta również prawdopodobieństwo pozostania blizn. Jedno jest pewne — pod żadnym pozorem nie powinniśmy sami wyciskać, nakłuwać czy rozdrapywać grudek!

Natomiast zdecydowanie powinniśmy skonsultować się z lekarzem i rozważyć terapię, jeśli grudki stają się bolesne, swędzące lub obrzęknięte. Sprzyja to drapaniu zmian i rozsiewaniu wirusa na inne części ciała, co powoduje kolejne infekcje. Mięczak może być niebezpieczny, jeśli pojawia się w okolicach narządów intymnych, gdyż w niektórych przypadkach może nawet blokować ujście cewki moczowej.

Mięczak złośliwy i leczenie

Terapia miejscowa

Najprostsza – z punktu widzenia pacjenta — jest terapia miejscowa. Polega na nanoszeniu substancji leczniczej bezpośrednio na grudki. Do wyboru mamy następujące związki [1,4,6]:

1. Podofilotoksyna:
   1. Zalecana jedynie dla dorosłych.
   2. Preparatu nie powinny stosować dzieci oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią, ze względu na ryzyko uszkodzenia płodu.
   3. Zalecany schemat polega na nanoszeniu preparatu bezpośrednio na zmianę, 2 razy dziennie przez 3 dni. Jeśli grudki nie znikną, to terapię można powtórzyć dopiero po 4 dniach.
   4. Dostępne preparaty: Condyline, Wartec.
2. 5% roztwór wodorotlenku potasu:
   1. Preparaty mają najczęściej postać butelki z pędzelkiem, którym nanosi się płyn na grudki. Aplikację powtarza się przez kilka dni, 2 razy dziennie, aż do pojawienia się stanu zapalnego (np. widocznie zaczerwienienie). Całkowity zanik grudek następuje zwykle po kilku tygodniach.
   2. Dostępne preparaty: Molutrex, SolphaDermol, Molusk.
3. 5% roztwory kwasu salicylowego lub kwasu mlekowego, preparaty oparte na kwasie glikolowym:
   1. Idealnie byłoby stosować do tego leki recepturowe, gdyż preparaty dostępne w formie leków gotowych często mają inne dodatki i odmienne stężenie.
   2. Po konsultacji z lekarzem można rozważyć stosowanie preparatów, np. na brodawki typu Brodacid lub ABE płyn na skórę.
4. 0,1% lub 0,05% tretynoina:
   1. Dostępne preparaty: Locacid krem 0,05%.
5. Jodyna.

Lek przeciwwirusowy na mięczaka zakaźnego?

Mimo, że choroba wywołana jest przez wirusa, to w trakcie leczenia nie stosuje się leków przeciwwirusowych. W powszechnym użyciu są powyżej opisane leki – jeśli okazują się one nieskuteczne, można zastosować leczenie chirurgiczne mięczaka zakaźnego.

Leczenie chirurgiczne mięczaka zakaźnego

Oprócz terapii miejscowej można rozważyć włączenie zabiegów chirurgicznych. Efekty pojawiają się zdecydowanie szybciej, gdyż zmiany są usuwane natychmiast, jednak może się to wiązać z dyskomfortem dla pacjenta, pojawieniem się bólu czy ryzykiem wystąpienia blizn. Zabiegi zwykle wykonuje się z zastosowaniem miejscowego znieczulenia za pomocą kremu z lidokainą – EMLA. Leczenie chirurgiczne jest szczególnie polecane do zmian, które występują na genitaliach, gdyż wymienione wyżej związki mogą podrażniać okolice intymne.

Do usuwania mięczaka zakaźnego stosuje się:

• łyżeczkowanie,
• krioterapię przy użyciu ciekłego azotu,
• terapia laserowa,
• elektrokoagulacja [1,4,6].