Jaka jest prawidłowa temperatura ciała?

Wartość temperatury ciała zależy od różnych czynników. Należą do nich m.in. miejsce pomiaru, pora dnia, a także stopień aktywności fizycznej danej osoby.

Normalna temperatura ciała u dorosłych w zależności od miejsca pomiaru, zawiera się w następujących przedziałach:

• w odbycie 34,4–37,8°C,
• pod pachą 35,5–37,0°C,
• w jamie ustnej 33,2–38,2°C,
• w uchu 35,4–37,8°C,
• na czole 35,6–37,9°C [1].

Rodzaje termometrów medycznych 

Najdokładniejszy i najbardziej pożądany jest pomiar temperatury wewnętrznej ciała za pomocą sondy termicznej umieszczanej w przełyku, pęcherzu, tętnicy płucnej lub nosogardzieli. Ze względu jednak na inwazyjność takich pomiarów, wykonuje się je rzadko, głównie w szpitalach na oddziałach intensywnej opieki medycznej. W warunkach domowych natomiast stosuje się termometry cieczowe, elektryczne dotykowe oraz bezdotykowe.

Termometry cieczowe

To najstarsze wykorzystywane w medycynie rodzaje termometrów. Ich niewątpliwą zaletą jest fakt, że nie wymagają źródła zasilania, co sprawia, że są tanie w eksploatacji i zawsze gotowe do pomiaru. Do niedawna popularne na rynku były termometry rtęciowe (wycofane w 2009 roku). Aktualnie rtęć zastąpiły przez mniej toksyczne ciecze, jak np. galinstan (stop galu, indu i cyny, płynny w temperaturze pokojowej). Wadą termometrów cieczowych jest stosunkowo długi czas pomiaru, który w zależności od miejsca, gdzie mierzona jest temperatura, wynosi ok. 5-10 minut.

Aby prawidłowo wykonać pomiar temperatury ciała termometrem cieczowym, przed użyciem należy strzepać słupek cieczy tak, aby znajdował się poniżej 36°C. Pomiaru można dokonać w jamie ustnej, pod pachą lub w odbycie. Po użyciu termometru należy go zdezynfekować (np. gazikiem nasączonym spirytusem).

Elektroniczne dotykowe 

Zbudowane są z termistora — jest to rezystor półprzewodnikowy, którego opór elektryczny jest uzależniony od temperatury. Pomiar w tego rodzaju termometrach opiera się o zmiany rezystancji termistora. Wyniki są odpowiednio przetwarzane i wyświetlane do odczytu. Czas pomiaru jest krótki i wynosi ok. 10-15 sekund.

Termometry elektroniczne dotykowe przeznaczone są do pomiaru temperatury ciała w jamie ustnej, pod pachą i w odbycie. W ostatnim przypadku warto wybrać model z miękką, elastyczną końcówką. Przy tego rodzaju termometrach pomiar może zostać zakłócony przez urządzenia elektroniczne jak np. telefony komórkowe, dlatego należy przechowywać je w odległości min. 3 m od termometru podczas wykonywania pomiaru.

Bezdotykowe (na podczerwień)

Dzięki czujnikom optycznym wykrywają promieniowanie podczerwone emitowane przez rozgrzane obiekty. Wśród termometrów bezdotykowych wyróżniamy:

• termometry douszne — dokonują pomiaru promieniowania cieplnego emitowanego przez błonę bębenkową,
• termometry czołowe — mierzą temperaturę tętnicy skroniowej.

Mierząc temperaturę przy użyciu termometrów bezkontaktowych, skóra w miejscu pomiaru powinna być czysta, bez warstwy kremu czy też makijażu. Bardzo ważna jest odpowiednia odległość od miejsca pomiaru. Przed użyciem termometru należy dokładnie przeczytać instrukcję obsługi i zastosować się do wskazówek związanych z odległością, z jakiej należy mierzyć temperaturę. Dodatkowo termometrów bezkontaktowych powinno używać się w pomieszczeniach bez przeciągów, gdyż mogą one zaburzać pomiary [2-4].

Na co jeszcze zwrócić uwagę wykonując pomiar temperatury?

• Jednym z częstych problemów, jakie pojawiają się podczas pomiaru temperatury, jest błędna interpretacja otrzymanych wyników. Dlatego należy znać przedziały prawidłowej temperatury w miejscu, gdzie dokonujemy pomiaru.

• Temperatury nie powinno mierzyć się tuż po intensywnym wysiłku fizycznym (np. po treningu biegowym lub rowerowym). Może to powodować jej wzrost i tym samym niewiarygodny wynik pomiaru.

• Nie należy mierzyć temperatury w różnych miejscach i porównywać otrzymanych wyników ze sobą — decydując się na pomiar np. w jamie ustnej, kolejny należy wykonać w tym samym miejscu. Błędem jest porównywanie wyników uzyskanych z różnych miejsc (np. z  jamy ustnej i odbytu).

Jaki termometr wybrać?

Wybór idealnego termometru nie jest łatwy i oczywisty. Różne czynniki mogą wpływać na tę decyzję. Jednym z nich jest cena. Termometry cieczowe są tanie, a dodatkowo nie wymagają źródła zasilania, więc jednorazowa, niewielka inwestycja pozwala korzystać z nich bez dodatkowych nakładów finansowych. Nieco droższą opcją są termometry elektroniczne dotykowe, gdzie do kosztów trzeba doliczyć okresową wymianę baterii. Najdrożej w zestawieniu cenowym wypadają termometry bezkontaktowe.

W przypadku dzieci, do ukończenia 2. roku życia zaleca się pomiar temperatury ciała w odbycie, ze względu na jego dużą dokładność. Dlatego też w tej grupie wiekowej, zasadny wydaje się zakup termometru, który umożliwia taki pomiar (np. elektroniczny dotykowy z miękką końcówką). Inną kwestią jest wygoda i bezinwazyjność pomiaru, co w przypadku małych dzieci ma ogromne znaczenie. Tutaj zdecydowanie bezkonkurencyjne są termometry bezkontaktowe (czytaj także: Co to jest pulsoksymetr? Kto powinien z niego skorzystać?) [2].

Do czego służy pulsoksymetr?