Dlaczego nie powinno się łączyć alkoholu z niektórymi lekami?

• Alkohol z niektórymi popularnymi wśród pacjentów lekami wchodzi w interakcje. Wyróżniamy 2 podstawowe typy interakcji leków z alkoholem: farmakodynamiczne i farmakokinetyczne. 
• O interakcji farmakodynamicznej mówimy, kiedy alkohol i dany lek działają względem siebie synergicznie (wywołują podobny efekt działania) lub antagonistycznie (wykazują działanie przeciwstawne). Interakcje farmakokinetyczne  mogą zachodzić na etapie wchłaniania leku, jego dystrybucji, metabolizmu i  wydalania z organizmu. W przypadku interakcji farmakokinetycznych leków z alkoholem, na szczególną uwagę zasługują te zachodzące na poziomie metabolizmu.
• Alkohol etylowy w większości jest metabolizowany przez komórki wątroby do aldehydu octowego. Głównym enzymem odpowiedzialnym za ten proces jest dehydrogenaza alkoholowa. Drugi szlak metabolizmu alkoholu związany jest z układem cytochromu P-450. W procesie tym bierze udział szereg enzymów, wśród których bardzo ważną rolę odgrywa  CYP2E1, będący częścią wspomnianego wcześniej cytochromu. Tą drogą w dużej mierze zachodzi także metabolizm leków (np. paracetamolu). Aktywność cytochromu P-450 może ulegać zahamowaniu (inhibicji) lub aktywacji (indukcji) poprzez wpływ różnych czynników. Alkohol należy do induktorów enzymu CYP2E1. Między innymi dlatego, że alkohol i niektóre leki metabolizowane są przy pomocy tych samych enzymów, mogą wchodzić ze sobą w interakcje, często niebezpieczne dla naszego zdrowia (czytaj także: 5 popularnych leków na receptę, które uzależniają) [1].

5 popularnych leków bez recepty, które powodują uzależnienie

Interakcje leków z alkoholem

Wiele leków wchodzi w interakcje z alkoholem. Mogą one być bardziej lub mniej niebezpieczne. Dzięki temu poradnikowi poznasz najpopularniejsze interakcje alkoholu z lekami. Jeśli przyjmujesz któreś z poniższych leków, unikaj spożywania alkoholu w tym czasie.

Paracetamol

To popularny lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Często jest składnikiem preparatów złożonych, stosowanych w leczeniu objawów przeziębienia i grypy (np. Theraflu ExtraGrip, Gripex, Coldrex MaxGrip). Łączony jest także z tramadolem (lek opioidowy), gdzie ma zastosowanie w leczeniu bólu umiarkowanego i silnego (np. Doreta, Zaldiar). Ze względu na powszechne występowanie w wielu preparatach, w tym także tych dostępnych bez recepty, łatwo można go przedawkować.

Paracetamol w wątrobie podlega metabolizmowi, w wyniku którego powstaje toksyczny związek N-acetylo-p-benzochinoimina (NAPQI). Związek ten wykazuje silne działanie uszkadzające na komórki wątroby (hepatotoksyczne) Spożywanie alkoholu, który jest induktorem enzymu CYP2E1, podczas przyjmowania paracetamolu powoduje wzmożoną syntezę NAPQI. Może prowadzić to do wystąpienia objawów niewydolności wątroby [2,3].

Kodeina

To opioidowy lek, dostępny bez recepty (Thiocodin), stosowany w leczeniu suchego i męczącego kaszlu. Łączenie go z alkoholem jest popularne wśród osób, zażywających kodeinę w celach pozamedycznych, jako narkotyk. Alkohol nasila działanie kodeiny, potęgując jej hamujące działanie na ośrodkowy układ nerwowy. W związku z tym może wystąpić m.in.: senność, zawroty głowy, trudności z koncentracją, zaburzenia logicznego myślenia i racjonalnej oceny sytuacji. W cięższych przypadkach może dojść do omdlenia, niewydolności oddechowej, a nawet śpiączki [4].

Kwas acetylosalicylowy 

Niezwykle popularny, jeden z najstarszych stosowanych przez człowieka leków. W wyższych dawkach działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie. W niższych działa antyagregacyjne, stosuje się go w prewencji zawału serca.

Alkohol i popularna aspiryna to zdecydowanie złe połączenie. Przyjmowanie ich w tym samym czasie, zwiększa ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego oraz uszkodzenia błony śluzowej żołądka. Następuje w tym przypadku addytywne, niekorzystne działanie kwasu acetylosalicylowego i alkoholu (ponieważ obydwa działają drażniąco na błonę śluzową żołądka) [1,5].

Insulina

Insulina jest hormonem, który w ludzkim organizmie naturalnie produkują komórki trzustki. Bodźcem powodującym uwalnianie insuliny jest zwiększenie poziomu glukozy po posiłku. Jej niedobór powoduje zaburzenie gospodarki węglowodanowej w organizmie, w tym cukrzycę. Insulina otrzymywana metodami inżynierii genetycznej, stosowana jest jako lek przez osoby chorujące na cukrzycę. 

Alkohol zdecydowanie jest przeciwwskazany dla tej grupy pacjentów. Spożywanie alkoholu przez osoby przyjmujące insulinę, może prowadzić do niedocukrzenia (hipoglikemii). Powodem jest hamowanie syntezy glukozy w wątrobie przez alkohol. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne określa, jaka jest dopuszczalna, bezpieczna ilość alkoholu na dobę, dla osób chorujących na cukrzycę: dla kobiet jest to 20 g/dobę (lampka wina, duże piwo), dla mężczyzn 30 g/dobę.

Hipoglikemia występuje, kiedy poziom glukozy we krwi jest równy bądź mniejszy niż 70 mg/dl. Objawy hipoglikemii to m.in. nadmierna potliwość, drżenie rąk, uczucie wilczego głodu, osłabienie, czy zaburzenia widzenia. Może dojść także do utraty przytomności, a w skrajnych przypadkach do śpiączki hipoglikemicznej [6].

Metronidazol

Metronidazol to lek o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwpierwotniakowym. Stosuje się go m.in. podczas eradykacji Helicobacter pylorii i w leczeniu rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego. Ma także szerokie zastosowanie w dermatologii oraz ginekologii. 

Spożycie alkoholu i jednoczesne przyjmowanie preparatów zawierających metronidazol (np. Metronidazol Polpharma) może skutkować wystąpieniem tzw. reakcji disulfiramowej. Zostaje zaburzony proces metabolizmu alkoholu przez hamowanie działania enzymu dehydrogenazy aldehydowej, w wyniku czego dochodzi do kumulacji w organizmie aldehydu octowego. 

W konsekwencji pojawia się zaczerwienienie skóry, uczucie niepokoju, nudności, nadmierna potliwość. Mogą pojawić się także duszności oraz trudności z oddychaniem.

Nie powinieneś pić alkoholu podczas kuracji metronidazolem oraz minimum 48 h po jej zakończeniu [7,8].