Cukrzyca coraz groźniejsza

Cukrzyca na całym świecie zbiera ponure żniwo. Niestety nie omija Polski. Dane z 2018 r. mówią o zdiagnozowanych już 2,9 mln chorych. Jest odpowiedzialna za szereg współistniejących schorzeń. Prowadzi do utraty wzroku, nadciśnienia tętniczego, niewydolności nerek oraz serca. Z czasem cukrzyca wyłączy Cię z aktywności społecznej i zawodowej. Na ryzyko rozwoju cukrzycy wpływ ma Twój styl życia. Przede wszystkim sposób odżywiania, który prowadzi do nadwagi i otyłości. Sytuację pogłębia ograniczona aktywność fizyczna. Istnieją dowody, że otyłość odpowiada za wystąpienie stanu przedcukrzycowego, a następnie cukrzycy (czytaj także: Otyłość — zaburzenie hormonów wewnętrznych). Z kolei nawet niewielkie obniżenie wagi, przynosi dużą korzyść w leczeniu, szczególnie w opanowaniu wysokiej glikemii. Dlatego tak ważne jest podejmowanie działań, które obniżają masę ciała i znajomość czynników, które mogą wpływać na jej wzrost [1,2] (czytaj także: Jakie leki są przeciwwskazane u diabetyków?).

Terapia behawioralna w cukrzycy typu 2

Prawidłowe żywienie i aktywność fizyczna to czynniki, które w znacznym stopniu pozwolą Ci zredukować masę ciała. Na początku warto wyrazić gotowość do zmian, wtedy zwiększysz szansę powodzenia i osiągniesz zamierzony rezultat. Jest to niezbędne do wytrwania w postanowieniu i kontynuowania leczenia.

Dlatego wybór odpowiedniego momentu jest istotny dla powodzenia kuracji. Następnie poszukaj wsparcia u rodziny lub przyjaciół — przyda się to w chwilach zwątpienia. Porozmawiaj z lekarzem, aby stwierdzić, czy Twój stan zdrowia pozwalać na zwiększenie ruchu i ograniczenia w posiłkach. Cukrzyca to podstępna choroba, która wymaga regularnej kontroli glikemii i ciśnienia krwi. Dobrym rozwiązaniem będzie prowadzenie dzienniczka kontroli. Najlepiej zarezerwuj sobie kilka miesięcy i skup się tylko na utracie wagi. Nie powinno Cię nic rozpraszać. Jeśli masz jakieś plany zawodowe lub rodzinne, (o ile to możliwe) spróbuj coś przełożyć.  

Dieta i ćwiczenia powinny być jak najbardziej dostosowane do Twoich potrzeb. Lepiej nie zawierzać zdrowia cudownym rozwiązaniom z internetu. Każdy jest inny i potrzebuje indywidualnego podejścia. Tym bardziej jeśli chorujesz na cukrzycę. Na początku sięgnij po pomoc dietetyka, lub dobrego trenera osobistego. Powinni posiadać doświadczenie w pracy z chorymi na cukrzycę. Jednocześnie postaw na edukację — możesz czerpać wiedzę z wielu lat doświadczeń innych. Najlepiej zapytaj lekarza, pielęgniarkę lub farmaceutę o dobre źródła informacji o kontroli wagi w cukrzycy. Bądź w stałym kontakcie z personelem medycznym [3,4].

Cukrzyca — korzyści redukcji masy ciała

Przykłady potwierdzają, że redukcja masy ciała przynosi większości chorym na cukrzycę  wiele korzyści. W jednym z badań pacjenci przystępowali do specjalnych programów, które miały prowadzić do zmiany stylu życia i w rezultacie do redukcji wagi. Program trwał pół roku. Uczestnikom zmniejszono kaloryczność posiłków. Dietę dopasowano do indywidualnych potrzeb i preferencji, a aktywność fizyczną zwiększono do 200-300 minut na tydzień.

Końcowa analiza wyników jest obiecująca. Korzyści dla uczestników poza redukcją wagi to także:

• poprawa sprawności ruchowej;
• poprawa funkcjonowania fizycznego oraz seksualnego;
• ogólna poprawa jakości życia związanego ze zdrowiem.

W rezultacie pacjenci wymagali mniej leków obniżających poziom glukozy, ciśnienia krwi i lipidów, niż osoby w grupie kontrolnej. U chorych stwierdzono także zmniejszoną liczbę zdarzeń sercowo-naczyniowych, czy niebezpiecznych powikłań cukrzycy typu 2. 

Jeśli chorujesz na cukrzycę, a lekarz zaleca Ci zmniejszenie wagi, to warto zastosować indywidualny program. Wyniki badań i liczne przykłady będą dla Ciebie źródłem motywacji. [3,5]

Wpływ leków na wskazania wagi

Niektóre leki stosowane w cukrzycy mogą wpływać na Twoją masę ciała (czytaj także: Otyłość vs nowe leki przeciwcukrzycowe. Czy analogi GLP-1 mają szansę na pokonanie cukrzycy i otyłości?). Dlatego przy wyborze sposobu leczenia lekarz będzie kierował się także wskaźnikiem BMI (ang. body mass index to wskaźnik, który określa parametry dotyczące masy ciała).

W cukrzycy stosuje się następujące grupy leków:

• leki przeciwglikemiczne — obniżają stężenie glukozy we krwi;
• leki towarzyszące — stosowane w leczeniu chorób współistniejących.

W zależności od skomplikowanego mechanizmu działania, leki przeciwglikemiczne różnie wpływają na masę ciała. 

Do leków, które obniżają masę ciała, należą:

• Metformax, Siofor, Formetic, Avamina;
• Glucobay, Adeksa;
• Forxiga, Xigduo;
• Ozempic;

Przypadku leczenia preparatami Amaryl, Glibetic, Symglic lekarz weźmie pod uwagę wskaźnik BMI. Wymienione preparaty zmniejszają stężenie glukozy, ale jednocześnie zwiększają wydzielanie insuliny (czytaj także: Insulina — zasady prawidłowego przechowywania). W rezultacie proces może niekorzystnie wpłynąć na Twoje wskazania wagi.

 Januvia i Trajenta to leki, które prawdopodobnie nie wpływają na masę ciała pacjenta. 

Nie tylko leki stosowane w leczeniu cukrzycy wpływają na wskazania wagi. Dlatego ważne jest, żeby poinformować lekarza o leczeniu innych schorzeń. Należą do nich m.in.:

• depresja (czytaj także: Depresja — kiedy nie możesz „wylogować” smutku);
• schizofrenia;
• alergia (czytaj także: Leki na alergię — podział i przegląd leków przeciwhistaminowych).

Kobiety chore na cukrzycę typu 2 powinny obowiązkowo poinformować lekarza o stosowaniu antykoncepcji hormonalnej [3,5].

Inne metody kontroli wagi

U chorych na cukrzycę typu 2 stosowane są także inne metody kontroli wagi. Należą do nich:

• farmakoterapia — leczenie otyłości lekami;
• chirurgia metaboliczna — chirurgiczne zmniejszenie żołądka lub jelit.

Ostatecznie o wyborze zadecyduje lekarz na podstawie Twoich wyników badań i wywiadu. Weźmie pod uwagę postępy w kontroli cukrzycy, otyłości oraz ogólny stan zdrowia. Farmakoterapia jest tylko uzupełnieniem terapii behawioralnej. Powinna przebiegać równolegle ze zmianą stylu życia. Dodatkowo lekarz rozważy potencjalne korzyści oraz ryzyko związane ze zastosowaniem leku. Warto wspomnieć, że wybór preparatów jest ograniczony. 

Operacje bariatryczne wykonuje się w dużych ośrodkach przez wyspecjalizowane zespoły. Poprzedza je wnikliwa, indywidualna analiza każdego przypadku. Rezultaty są bardzo obiecujące. Zdecydowanie obniża się masa ciała pacjenta oraz polepsza kontrola glikemii. Badania potwierdzają, że interwencje chirurgiczne prowadzą do zmniejszenia liczby incydentów sercowo-naczyniowych. Najczęściej pacjenci objęci są opieką terapeutyczną i dostosowują styl życia do nowych uwarunkowań [3].