Na czym polega endometrioza?

Endometrioza to jedna z chorób ginekologicznych. W jej przebiegu stwierdza się obecność komórek podobnych do komórek endometrium poza jamą macicy. Najczęściej ogniska endometrialne obecne są w otrzewnej miednicy, na przegrodzie odbytniczo-pochwowej oraz na jajnikach. Jednak mogą być również obecne w tak nieoczywistych lokalizacjach jak jelito grube, opłucna, płuca, osierdzie, przepona, pęcherz moczowy, czy kończyny dolne. Warto podkreślić, że komórki te pozostają wrażliwe na zamiany hormonalne zachodzące w trakcie cyklu miesięcznego, co stanowi przyczynę przewlekłego stanu zapalnego [1,2].

Choroba ta dotyczy nawet 6-15% kobiet w wieku rozrodczym i jest diagnozowana u 35-50% kobiet borykających się z niepłodnością. Jej występowanie notowane jest także u 3% kobiet w okresie pomenopauzalnym [3].

Pomimo iż endometrioza jest tak często występującą chorobą u kobiet, to jednak nadal nie udało się ustalić dokładnych przyczyn tej choroby. Wiadomo jednak, że na jej rozwój mają wpływ czynniki genetyczne, epigenetyczne, środowiskowe, autoimmunologiczne oraz alergiczne [1,2]. Za podstawowy mechanizm tej choroby uważa się zjawisko wstecznego miesiączkowania, które polega na cofaniu się krwi miesiączkowej przez jajowody do jamy otrzewnowej, co powoduje wszczepianie się złuszczonych komórek błony śluzowej macicy. Warto jednak podkreślić, że zjawisko to występuje powszechnie, również u zdrowych kobiet, dlatego też nie jest to jedyny mechanizm rozwoju tej choroby [1-4].

Jakie są objawy endometriozy?

Przebieg endometriozy wiąże się z występowaniem dolegliwości bólowych. W początkowym stadium choroby ból może pojawiać się jedynie okresowo — przed oraz w trakcie krwawienia miesięcznego. W późniejszym etapie choroby, dolegliwości bólowe pojawiają się niezależnie od fazy cyklu miesięcznego. Charakterystyczne dla endometriozy jest występowanie bólu przewlekłego, który trwa powyżej 6 miesięcy. Kobiety cierpiące na endometriozę odczuwają ból podczas współżycia (dyspaurenia) oraz przy oddawaniu moczu i wypróżnianiu. Często pojawiają się także bóle w okolicy krzyżowej. Kobiety z endometriozą skarżą się również na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Wśród nich możemy wymienić wzdęcia, uczucie dyskomfortu i pobolewania brzucha, biegunki, czy też biegunki występujące na przemian z zaparciami. Rzadziej występującymi objawami towarzyszącymi endometriozie są cykliczne krwawienia z odbytu lub dróg moczowych oraz nawracające bóle kończyny dolnej. Przypominają one bóle towarzyszące rwie kulszowej. Co ciekawe, nasilenie objawów nie zawsze odzwierciedla stopień zaawansowania choroby [1,3-6].

Leczenie

Podczas doboru odpowiedniej metody terapii endometriozy lekarz bierze pod uwagę m.in. takie czynniki, jak: wiek kobiety, jej plany rozrodcze, występujące dolegliwości oraz postać endometriozy. W leczeniu tej choroby wykorzystuje się farmakoterapię oraz leczenie chirurgiczne.

Głównym celem farmakoterapii endometriozy jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, zahamowanie rozwoju choroby, regresja ognisk endometrialnych oraz przywrócenie płodności. W leczeniu endometriozy wykorzystuje się przede wszystkim preparaty estrogenowo-progestagenowe (preparaty antykoncepcji hormonalnej, np. Atywia, Belara, Madinette), progestagenu (np. Symdieno, Visanne, Zafrilla)  oraz analogi hormonu uwalniającego gonadotropiny. Rzadziej stosowany jest danazol oraz leki z grupy inhibitorów aromatazy. Wszystkie metody leczenia charakteryzują się porównywalną skutecznością, jednak różnią się nasileniem pojawiających się działań niepożądanych. W terapii endometriozy wykorzystuje się również leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które wykazują działanie przeciwbólowe oraz zmniejszają procesy zapalne [3]. O lekach przeciwbólowych możesz przeczytać tutaj: Najlepszy lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Leczenie farmakologiczne nie prowadzi do wyleczenia endometriozy, jednak zmniejsza dolegliwości bólowe i może stanowić przygotowanie do leczenia chirurgicznego [1,3].

Jeśli tylko jest to możliwe, preferowaną metodą leczenia chirurgicznego jest leczenie zachowawcze. Polega ono na usunięciu ognisk endometrialnych, wykorzystując metodę laparoskopową. Może się jednak zdarzyć, że zarówno farmakoterapia, jak i zachowawcze leczenie operacyjne nie będą skuteczne. Wówczas rozważa się radykalne leczenie chirurgiczne. Polega ono na usunięciu macicy z przydatkami, co stanowi chirurgiczne wywołanie menopauzy. Metoda ta stosowana jest jedynie u kobiet, które nie planują ciąży [3,5].