Monitorowanie glikemii

Prawidłowa kontrola glikemii, czyli stężenia glukozy we krwi jest niezbędną czynnością, która towarzyszy wielu diabetykom, a szczególnie pacjentom leczonym insuliną (czytaj więcej: Insulina — zasady prawidłowego przechowywania). W tym celu stosuje się glukometry, które dobrze spełniają swoje zadanie, jednak każdorazowy pomiar musi zostać poprzedzony nakłuciem opuszka palca, co powoduje dyskomfort. Trzeba pamiętać również o zasadach, dzięki którym wynik nie zostanie przekłamany. Znacznie prostsze w użyciu są nowoczesne systemy kontroli – CGM (Continuous Glucose Monitoring) i FGM (Flash Glucose Monitoring), które są polecane dla osób z cukrzycą typu 1 o chwiejnym przebiegu z licznymi epizodami hipoglikemii i nieświadomością ich występowania [7].

System CGM

System CGM to system ciągłego monitorowania poziomu glukozy w płynie śródtkankowym. Składa się z trzech elementów:

• Sensor — odczytuje parametry glikemii.
• Transmiter — przesyła informacje pomiędzy sensorem a odbiornikiem.
• Odbiornik.

CGM istnieje na rynku już od dłuższego czasu. Dzięki niemu możliwa jest integracja systemu z pompą insulinową. Z racji tego, że pomiar odbywa się ciągle, to możliwe jest ustawienia alarmów, wskazujących na hipoglikemię lub hiperglikemię. Niestety większość urządzeń CGM wymaga kalibracji klasycznym glukometrem, co nie do końca eliminuje potrzebę korzystania z lancetów i nakłuwaczy [1]. Aktualnie istnieją również systemy CGM, które nie wymagają kalibracji, np. Dexcom [2].

Co więcej, niektóre systemy CGM (Dexcom G6, Eversense) pokazują prawidłowe wyniki glikemii niezależnie od przyjmowanego paracetamolu, który może zawyżać odczyty [3]. Odczyty zapisywane są w pamięci urządzenia co 5 minut, dzięki czemu wyniki obrazowane są poprzez wykres, który ułatwia ich analizę.

System FGM

System FGM to nowsza odmiana technologii CGM. Aktualnie na rynku dostępne jest jedno urządzenie firmy Abbott – FreeStyle Libre, które nie wymaga kalibracji. Pomiary glikemii zapisywane są w pamięci urządzenia co 15 minut przez 8 godzin. W odróżnieniu od CGM nie wysyła on danych do odbiornika zewnętrznego w sposób ciągły. Informacje o poziomie glukozy w płynie śródtkankowym uzyskujemy w momencie zeskanowania sensora czytnikiem lub telefonem z dedykowaną aplikacją. Podobnie jak w systemie CGM poziom glukozy prezentowany jest w formie wykresu [3-4].

Systemu FGM nie można połączyć z pompą insulinową. Nie informuje on nas również samoczynnie o hipoglikemii lub hiperglikemii — takie informacje uzyskamy dopiero po zeskanowaniu. Nie ma także możliwości automatycznego wyeliminowania wpływu paracetamolu na pomiar. Technologia FGM redukuje praktycznie do zera korzystanie z glukometrów. Jedynym momentem są wskazania dotyczące hipoglikemii (szczególnie w okresach wysokiego wahania poziomu glukozy), które powinny zostać potwierdzone klasycznym pomiarem [3-4].

Koszty systemu CGM i FGM

Pomimo wielu zalet, jakie niosą systemy CGM i FGM, ich główną bolączką jest cena. Czas działania sensora FreeStyle Libre wynosi do 14 dni, a jeden kosztuje 255 zł. Pacjenci z rozpoznaną cukrzycą typu 1 oraz bardzo dobrze kontrolowaną glikemią w wieku 4-18 lat mogą dostać urządzenie z odpłatnością 30%. Wtedy koszt wynosi 76,50 zł miesięcznie. Czytnik kosztuje 255 zł, jednak można go otrzymać za darmo do pierwszego zamówienia. Aplikacja na telefon jest bezpłatna [5].

W przypadku systemu CGM refundacji podlega czytnik oraz transmiter, a zniżka przysługuje chorym do 26. roku życia z cukrzycą typu I, leczonych pompą insulinową z nieświadomością hipoglikemii. Limit finansowania przez NFZ wynosi 600 zł do 4 sztuk sensorów na miesiąc. W przypadku transmiterów limit ten wynosi 1000 zł raz na 8 miesięcy. Końcowe ceny poniesione przez pacjenta zależą od rodzaju stosowanego systemu CGM [6].

Aplikowanie systemów CGM i FGM

Czytniki trafiają do nas z jednorazowym aplikatorem, który zapewnia ich bezbolesne przymocowanie. Najczęściej sensory montuje się na tylnej części ramienia. Wymiana następuje poprzez odklejenie i ponowną aplikację sensora.

Korzyści ze stosowania CGM i FGM

Badania kliniczne dowodzą, że stosowanie systemów CGM i FGM zapewnia bardzo dobrą kontrolę poziomu glukozy w organizmie pacjenta. Świadczy o tym zauważalna redukcja HbA1C względem okresu przed pomiarowego. HbA1C to hemoglobina glikowana. Pod względem chemicznym jest to połączenie glukozy i hemoglobiny, a dokładniej połączona glukoza z globiną, która jest jednostką budulcową hemoglobiny. Poziom HbA1C odzwierciedla średni poziom glukozy z okresu 3 miesięcy. Leczone osoby powinny utrzymywać ten wskaźnik poniżej 7%.

Pacjenci doświadczali również rzadszych epizodów hipoglikemii. Osoby korzystające z nowoczesnych systemów utrzymywali poziom glukozy w prawidłowym zakresie przez dłuższy czas, co potwierdza wspomniana wcześniej redukcja HbA1C. W tym przypadku prawidłowy zakres określany jest jako czas spędzony w glikemii docelowej i wynosi od 70 do 180 mg/dl [7]. Podczas insulinoterapii niezwykle ważne jest poznanie swojego organizmu i prawidłowy dobór podawanych jednostek insuliny. Pacjenci dzięki wykresom oraz linii trendu, które obrazują stężenie glukozy, podejmowali lepsze decyzje niż podczas klasycznych pomiarów glukometrem [3,8].