, ,

Jak wyleczyć zatoki przynosowe?

SPIS TREŚCI

    Jak leczyć zapalenie zatok przynosowych?

    Katar jest jednym z podstawowych objawów przeziębienia. Często słyszymy, że leczony trwa siedem dni, zaś nieleczony tydzień. Pewnie jest w tym sporo prawdy, jednak nie powinniśmy lekceważyć tego objawu. Warto pamiętać, że nieleczony katar może doprowadzić do poważniejszych infekcji zarówno wirusowych jak i bakteryjnych. Często konsekwencją naszych zaniedbań jest zapalenie zatok przynosowych.

    Co to są zatoki przynosowe?

    Zatoki przynosowe to puste przestrzenie w kościach twarzy, które otaczają nos. Są wyścielone błoną śluzową i pełnią kilka funkcji, w tym nawilżanie i oczyszczanie powietrza, wpływanie na dźwięk mowy oraz zmniejszanie wagi czaszki. Problemy z zatokami, takie jak zapalenie zatok, mogą powodować objawy takie jak ból głowy, przekrwienie nosa i utrudnienia w oddychaniu.

    Jakie są przyczyny zapalenia zatok przynosowych?

    Najczęstszymi przyczynami każdego rodzaju zapalenia zatok, podobnie jak większości infekcji górnych dróg oddechowych są wirusy, bakterie oraz grzyby. Obecnie coraz częściej za przyczynę uznaje się nierozpoznaną lub źle kontrolowaną alergię. Zapalenie zatok zwykle spowodowane jest przez wirusy — głównie rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy czy wirusy grypy.

    Do rozwoju infekcji bakteryjnej dochodzi zazwyczaj na skutek nadkażenia w trakcie infekcji wirusowej, reakcji alergicznej lub zakażenia zębopochodnego. Do trzech najczęściej spotykanych rodzajów bakterii kolonizujących obszar zatok przynosowych należy: Streptococcus pneumoniae, Haemofilus influenzae i Moraxella catarrhalis.

    Zapalenie zatok pochodzenia grzybiczego dotyczy głównie osób z cukrzycą oraz osłabioną odpornością np. po przeszczepach, z chorobami szpiku kostnego lub AIDS. Do występowania stanów zapalnych zatok może przyczynić się również skrzywienie przegrody nosa. Ponadto często czynniki fizyczne takie jak dym papierosowy, zanieczyszczenie środowiska poprzez przewlekłe drażnienie błony śluzowej nosa wywołują zapalenie zatok przynosowych. [1,3]

    Jakie są objawy zapalenia zatok przynosowych?

    Objawy zapalenia zatok przynosowych są dość charakterystyczne. Często już w aptece farmaceuta może ocenić czy pacjent boryka się z tym problemem. Najczęściej pojawiającymi się objawami są:

    • niedrożność nosa,
    • wyciek wydzieliny z nosa, która często spływa również po tylnej ścianie gardła,
    • osłabienie lub utrata węchu,
    • obrzęk tkanek miękkich w okolicach oczu,
    • ból głowy,
    • ból twarzy i górnych zębów.

    Jeśli objawy ustępują do 4 tygodni, mówimy o ostrym zapaleniu zatok. Objawy towarzyszące pacjentowi od 4 do 12 tygodni świadczą o stanie podostrym, a utrzymujące się ponad 12 tygodni o stanie przewlekłym. W przypadku bakteryjnego ostrego zapalenia zatok dochodzi do obustronnego, ropnego wycieku z nosa często z jednostronną przewagą oraz gorączki (pow. 39°C) [1,2,3].

    Jak leczyć zapalenie zatok przynosowych?

    W przypadku wirusowego zapalenia zatok przynosowych stosuje się preparaty działające objawowo. Ponadto w przypadku bakteryjnego zapalenia zatok takie leczenie powinno również towarzyszyć antybiotykoterapii.

    W leczeniu objawowym zaleca się stosowanie leków wykazujących działanie:

    1. Przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Najczęściej stosowany jest: ibuprofen (np. Ibuprom, Nurofen), naproksen (np. Aleve) oraz paracetamol (np. Apap, Efferalgan). Ibuprofen jest lekiem pierwszego wyboru, a pozostałe jego alternatywą np. u osób z nadciśnieniem, chorobą niedokrwienną serca, po udarze (naproksen) lub w przypadku przeciwwskazań do stosowania NLPZ (paracetamol).
    2. Obkurczające błonę śluzową nosa i zatok. Zmniejszenie przekrwienia błony śluzowej w wyniku skurczu naczyń krwionośnych prowadzi do zmniejszenia ilości wytwarzanej wydzieliny. Leki te stosuje się zarówno doustnie w formie tabletek, jak i w postaci kropli do nosa (np. Otrivin). Przeciwobrzękowe działanie wykazują sympatykomimetyki — pseudoefedryna (np. Apselan, Sudafed) oraz leki przeciwhistaminowe I generacji. Należy pamiętać, że antyhistaminiki I generacji, np.: klemastyna (np. Clemastinum HASCO) czy prometazyna (np. Diphergan) mogą być skuteczne przy wodnistej wydzielinie. Jednak w przypadku zalegania wydzieliny w zatokach nie zaleca się ich stosowania, gdyż mogą powodować jej dodatkowe zagęszczenie. W przypadku zapalenia zatok pochodzenia alergicznego używa się leków przeciwhistaminowych II generacji takich jak: cetyryzyna i loratadyna.
    3. Sekretolityczne (upłynniające wydzielinę), oparte na roślinnych wyciągach (np. Sinupret, Sinulan) [1,2,3,4].

    Jak oczyścić zatoki przynosowe domowymi sposobami?

    W początkowym okresie choroby ostre zapalenie zatok można próbować leczyć domowymi sposobami np. inhalacjami, spożywaniem dużej ilości płynów, stosowaniem roztworów wody morskiej i soli fizjologicznej. Należy pamiętać, że preparaty wody morskiej w stężeniu izotonicznym będą odpowiednie do utrzymania prawidłowej higieny nosa.

    Hipertoniczne płyny sprawdzą się znacznie lepiej przy próbie usunięcia gęstej zalegającej wydzieliny. W aptekach dostępne są również zestawy do samodzielnego płukania nosa (irygacji). Czynność polega na wlaniu roztworu soli do jednej dziurki nosa i wydmuchaniu go drugą. Zestawy do irygacji zawierają butelkę i saszetki z odpowiednią ilością soli do rozpuszczenia w wodzie (np. Irigasin, Sinus Rinse). Preparaty te dostępne są również w wersji dla dzieci o odpowiednio mniejszej pojemności. W przypadku niemowląt jako preparat do irygacji może posłużyć ampułka soli fizjologicznej [1,2,3].

    Jaki antybiotyk na zapalenie zatok przynosowych?

    Zastosowanie antybiotyku zaleca się w ostrym bakteryjnym zapaleniu zatok. Zwykle stosowanym antybiotykiem jest amoksycylina (np. Duomox, Ospamox, Amotaks). Antybiotykoterapia trwa zwykle od 10 do 14 dni. Czas leczenia odgrywa kluczową rolę. Z uwagi na utrudnioną penetrację leku do wypełnionej śluzem jamy zatok poprawa stanu zdrowia pacjenta nie jest zbyt szybka. Nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej, należy dokończyć terapię. Pozwoli to zminimalizować ryzyko wystąpienia przewlekłego zapalenia zatok przynosowych [1,2,3].

    Jakie sterydy do nosa na zapalenie zatok?

    W przypadku pacjentów z podejrzeniem alergicznego podłoża zapalenia zatok i u pacjentów z przewlekłym stanem zapalnym zaleca się stosowanie aerozoli z glikokortykosteroidami (np. Tafen nasal). Ograniczają one proces zapalny oraz ułatwiają drenaż limfatyczny [1,2,3].

    7 praktycznych wskazówek w leczeniu zatok

    1. W praktyce zwykle, jeżeli po 10 dniach objawy zapalenia zatok nie ustępują, rozpoznaje się nadkażenie bakteryjne;
    2. Irygację zatok warto przeprowadzać w celu utrzymania prawidłowej higieny nosa;
    3. Pseudoefedryna nie powinna być stosowana u osób z nadciśnieniem tętniczym i przerostem gruczołu krokowego;
    4. Pamiętaj, że kropli do nosa o działaniu obkurczającym naczynia krwionośne nie można stosować dłużej niż 5–7 dni, gdyż grozi to uzależnieniem błony śluzowej od ich działania;
    5. Nie obawiaj się sterydów donosowych — steryd działa wyłącznie miejscowo i nie powoduje ogólnoustrojowych działań niepożądanych;
    6. Jeśli występują u Ciebie objawy ostrego bakteryjnego zapalenia zatok lub cierpisz na przewlekłe zapalenie zatok, koniecznie skontaktuj się z lekarzem;
    7. Jeśli po tygodniu od wdrożenia antybiotykoterapii nie doszło do poprawy, lekarz pierwszego kontaktu zwykle kieruje pacjenta do specjalisty [1,2,3].

    Podsumowanie

    Prawidłowej diagnoza zapalenia zatok przynosowych jest kluczowa dla skutecznego leczenia. W artykule znajdziesz informacje na temat różnych opcji terapeutycznych, w tym leków przeciwbakteryjnych, leków przeciwbólowych, a także terapii objawowej. Dodatkowo, omawiamy znaczenie nawilżania powietrza i unikania czynników wywołujących, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów zapalenia zatok. Warto zaznaczyć, że leczenie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, dlatego zawsze warto konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Zapalenie zatok przynosowych, choć uciążliwe, może być efektywnie kontrolowane, co znacząco poprawia komfort życia pacjentów.

    Bibliografia

    1. Fokkens, W.J.et al.: Europejskie wytyczne na temat zapalenia nosa i zatok przynosowych oraz polipów nosa – EPOS 2012. Wersja kieszonkowa, Otorynolaryngologia 2013.
    2. Hryniewicz, W., et al.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, 2016.
    3. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-nosa-i-zatok/179617,zapalenie-zatok-przynosowych.
    4. Sinupret – Charakterystyka Produktu leczniczego.

    Omawiane substancje

    • Amoksycylina

      Amoksycylina jest antybiotykiem stosowanym w leczeniu infekcji bakteryjnych. Jest skuteczna w zwalczaniu wielu rodzajów bakterii, w tym tych wywołujących zapalenie gardła, oskrzeli, ucha, zatok i dróg moczowych.
      syntetyczne
    • Ibuprofen

      Ibuprofen jest lekiem przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Ibuprofen jest dostępny bez recepty w aptekach.
      syntetyczne
    • Klemastyna

      Klemastyna to lek przeciwhistaminowy stosowany w leczeniu alergii. Substancja ta działa blokując receptory histaminowe, co zmniejsza objawy alergii, takie jak swędzenie, katar i wysypka.
      syntetyczne
    • Loratadyna

      Loratadyna to lek przeciwhistaminowy stosowany w leczeniu alergii. Substancja ta działa poprzez blokowanie receptorów histaminowych, co zmniejsza objawy alergii, takie jak katar, swędzenie i łzawienie oczu.
      syntetyczne
    • Naproksen

      Naproksen jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym stosowanym w leczeniu bólu i stanów zapalnych. Substancja ta działa poprzez hamowanie enzymów odpowiedzialnych za produkcję prostaglandyn, które są związane z bólem i stanami zapalnymi.
      syntetyczne
    • Paracetamol

      Paracetamol jest lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Jest powszechnie stosowany w leczeniu bólu głowy, zębów, mięśni oraz gorączki.
      syntetyczne
    • Prometazyna

      Prometazyna to lek przeciwhistaminowy stosowany w leczeniu alergii i chorób skóry. Prometazyna może powodować senność i zawroty głowy, dlatego nie powinno się prowadzić pojazdów po jej zażyciu.
      syntetyczne
    • Pseudoefedryna

      Pseudoefedryna jest stosowana w leczeniu objawów przeziębienia i alergii, takich jak katar, zatkanie nosa i ból głowy. Jednakże, może powodować skutki uboczne, takie jak niepokój, drażliwość i problemy z zasypianiem.
      syntetyczne

    Omawiane schorzenia

    • Ostre zapalenie zatok

      Ostre zapalenie zatok to choroba, która dotyka wiele osób na całym świecie. Charakteryzuje się ona stanem zapalnym błony śluzowej zatok, co powoduje ból głowy, katar oraz problemy z oddychaniem.
    • Przewlekłe zapalenie zatok

      Przewlekłe zapalenie zatok to choroba, która charakteryzuje się długotrwałym stanem zapalnym błony śluzowej zatok przynosowych. Objawy schorzenia mogą obejmować bóle głowy, katar, duszność oraz problemy z oddychaniem.
    • Zapalenie zatok

      Zapalenie zatok to choroba, która dotyka wiele osób na całym świecie. Objawia się bólem głowy, katarzem oraz trudnościami w oddychaniu.

    Więcej poradników

    Wyświetlane poradniki pochodzą z kategorii czytanego artykułu: , , .