Ponad jedna trzecia dorosłych, a nawet ok. 75% seniorów powyżej 65. r.ż., cierpi z powodu nadciśnienia tętniczego [1]. Pozostałe choroby układu krążenia obejmują również dużą grupę ludzi. Schorzenia te leczone są w ogromnej większości przypadków farmakologicznie, czyli przy pomocy leków. Do tego dochodzi zmiana stylu życia — głównie zdrowa, zbilansowana dieta i odpowiednio dobrany wysiłek fizyczny. Jednak oprócz schorzeń przewlekłych pacjenci dosyć często skarżą się ból i przeziębienie. Przy stale przyjmowanych lekach, leczenie drobnych dolegliwości bez konsultacji może prowadzić do niebezpiecznych konsekwencji.

Pamiętaj!

Każdy lek, nawet ten dostępny bez recepty, konsultuj z lekarzem lub farmaceutą. Gdy zachodzi konieczność zastosowania dodatkowego leku (poza tymi, które zażywasz na stałe), korzystaj z niego możliwie jak najkrócej.

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne

Do tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) należą m.in. ibuprofen (Ibum, Ibuprom, Nurofen, Mig), diklofenak (Voltaren), ketoprofen (Ketonal), deksketoprofen (Dexak, Kerdex, Ketesse), czy naproksen (Aleve). Są to szalenie popularne leki, które mają szerokie zastosowanie: od bólów głowy, po ból po urazach lub w chorobach zwyrodnieniowych. 

Dlaczego NLPZ nie są zalecane w jednoczesnych chorobach układu krążenia? Ponieważ zmniejszają skuteczność wielu leków stosowanych w nadciśnieniu, a także mogą zwiększyć nefrotoksyczność (ryzyko uszkodzenia nerek) tych leków. Mogą także spowodować zaostrzenie istniejącej już niewydolności serca [2].

Ból i jego bezpieczne leczenie  

Jeśli potrzebujesz leku przeciwbólowego i przeciwgorączkowego, bezpieczną opcją  i pierwszym wyborem będzie paracetamol. W tym przypadku maksymalna dawka paracetamolu to 3 g/dobę, a dla osób starszych (powyżej 80. r.ż.) 2 g/dobę [3]. 

W drugiej kolejności można zastosować metamizol (Pyralgina, Gardan, Scopolan compositum). Jednak należy go przyjmować nie dłużej niż tydzień. W przypadku tego leku, na uwadze należy mieć stan i funkcjonowanie wątroby [4].

Gdy zachodzi potrzeba dodatkowego działania przeciwzapalnego (którego nie mają ani paracetamol, ani metamizol), krótkotrwale można stosować tzw. selektywne NLPZ-y, np. meloksykam (Mel, Opokan, Aspicam Bio, Moilec, Remolexam). To rozwiązanie sprawdzi się u młodszych osób. Natomiast osoby starsze powinny unikać niesteroidowych leków przeciwzapalnych podawanych doustnie w postaci tabletek, saszetek do rozpuszczania czy kapsułek [6].

Dla starszych pacjentów zdecydowanie najbezpieczniejszym posunięciem w bólu spowodowanym chorobami zwyrodnieniowymi jest podanie NLPZ miejscowo w postaci maści, żeli lub plastrów [2,5].  

Popularne leki na objawy przeziębienia

Sezon infekcyjny w pełni. Objawy, m.in.: gorączka, katar, kaszel, ból gardła, bóle mięśni, czy uczucie rozbicia, skłaniają często do stosowania popularnych leków na przeziębienie. Nie jest to jednak bezpieczne rozwiązanie w przypadku osoby z nadciśnieniem. 

Co zawierają te leki? Najczęściej jest to paracetamol plus dodatkowe składniki. Skoro paracetamol jest bezpieczną opcją, to problem musi tkwić w pozostałych składnikach. I rzeczywiście tak jest (czytaj także: Czy Apap i Paracetamol to te same leki? Nazwy międzynarodowe i handlowe). 

Leki przeciwwskazane w przypadku chorób układu krążenia

Składnikami leków na przeziębienie, których w przypadku chorób układu krążenia należy unikać, są:

• pseudoefedryna, która zmniejsza intensywność kataru (zawarta m.in. w lekach: Tabcin Trend, Gripex Hot Zatoki, Gripex Noc, Grypolek, Gripex, Gripex Max, Grypostop, Ibuprom Zatoki, Sudafed tabletki, Ibum Zatoki, Infex Zatoki, Modafen Extra Grip, Nurofen Zatoki, Aspirin Complex Hot, Theraflu Przeziębienie, Theraflu Zatoki, Acatar Acti-Tabs). Może powodować wzrost ciśnienia krwi, tachykardię (czyli przyspieszony rytm serca) oraz zaburzenia rytmu serca. Jest szczególnie niebezpieczna dla osób leczonych digoksyną [5].
• fenylefryna (dostępna m.in. w lekach: Theraflu ExtraGrip, Apap Przeziębienie, Vicks AntiGrip) należy do tej samej grupy substancji co pseudoefedryna i również niekorzystnie wpływa na układ krążenia i ciśnienie krwi.
• feniramina (Fervex), chlorfeniramina (Gripex Hot Zatoki, Polopiryna Complex), tiprolidyna (Acatar ACti-Tabs, Actitrin, Actifed) mogą powodować m.in. kołatanie serca, zawroty głowy oraz zwiększać ryzyko upadków u osób starszych [7].

Zamiast paracetamolu złożone leki na przeziębienie mogą zawierać także kwas acetylosalicylowy, czyli popularną aspirynę (Aspirin Complex, Aspirin Hot, Polopiryna Complex). Aspiryna należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych i również może osłabiać działanie Twoich leków na nadciśnienie. 

Co bezpiecznie stosować w przeziębieniu?

Jak sobie pomóc i nie zaszkodzić, gdy zaczyna się infekcja, a jednocześnie trwa leczenie nadciśnienia lub innej choroby układu krążenia? 

W przypadku gorączki stosuj paracetamol. Dopytaj lekarza lub farmaceuty o właściwe dla ciebie dawkowanie. Możesz wspomóc się tradycyjnie stosowanym w stanach podgorączkowych naparem z lipy. Dbaj również o nawodnienie organizmu (czytaj także: Najlepszy lek na ból i gorączkę. Paracetamol czy ibuprofen?).

Zamiast ogólnie działających leków na katar, wybierz te stosowane miejscowo w postaci kropli lub sprayu do nosa. Zmniejszą uczucie zatkanego nosa oraz ilość wydzieliny. Praktycznie nie wchłaniają się do organizmu, nie mają więc wpływu na wzrost ciśnienia krwi [8]. Są to leki z oksymetazoliną (Nasivin, Oxalin) lub ksylometazoliną (Otrivin, Sudafed spray, Xylorin, Xylometazolin). Pamiętaj jednak, żeby nie stosować ich dłużej niż 3 do 5 dni. Świetnie sprawdzą się także inhalacje z soli fizjologicznej. W razie potrzeby można zastosować bardziej stężone roztwory soli (2,2%-3%, np. Marimer Inhalation, Nebu-Dose Hypertonic). 

W bólu gardła stosuj spraye lub tabletki do ssania działające miejscowo, zawierające np.: heksylorezorcynol (Cholinex Intense), czy benzydaminę (Tantum Verde) [7]. 

Jeśli nie chorujesz równocześnie na astmę, albo chorobę wrzodową żołądka i/lub dwunastnicy, możesz leczyć kaszel dostępnymi lekami po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.