Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka to uwięźnięcie nerwu pośrodkowego w tunelu nadgarstka, który jest utworzony przez troczek zginaczy i kości nadgarstka. Zespół ten może być związany z powtarzającymi się urazami zawodowymi, urazami nadgarstka, neuropatiami amyloidowymi, reumatoidalnym zapaleniem stawów, akromegalią, ciążą i innymi schorzeniami.

Zespół cieśni nadgarstka może nie mieć uchwytnej przyczyny, ale zwykle towarzyszy różnym chorobom i stanom:
– choroby reumatyczne – reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa, zapalenie wielomięśniowe, choroba zwyrodnieniowa stawów, polimialgia reumatyczna, dna moczanowa lub rzekoma, mukopolisacharydozy,
– choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego – cukrzyca, niedoczynność tarczycy, akromegalia,
– choroby zakaźne, np. gruźlica,
– choroby zawodowe i urazy – przeciążenie kończyny górnej u rzeźników, muzyków grających na instrumentach klawiszowych, osób używających klawiatury komputerowej (np. u programistów),
– inne choroby i stany – umiejscowione w kanale gangliony, krwiaki, tłuszczaki lub kostniaki, amyloidoza, złamania kości, zapalenie kości i szpiku, nieprawidłowości rozwojowe mięśni, ciąża (przy obrzękach, zwykle w III trymestrze).

Objawami zespołu cieśni nadgarstka są najczęściej nieprzyjemne doznania w okolicy kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego. Obejmują one mrowienie, drętwienie, dyskomfort. Zazwyczaj dołącza do tego osłabienie mięśni, czasem z ich zanikiem. Choroba ta nie obejmuje palca małego. Pacjenci często mają problem z wykonywaniem chorą ręką precyzyjnych ruchów, czują, że jest osłabiona. Czasem trzymane przedmioty wypadają im z rąk, chorzy nie mogą zacisnąć dłoni w pięść.

W wielu przypadkach zespół cieśni nadgarstka diagnozuje się tylko na podstawie wywiadu medycznego oraz badania fizykalnego. Jednak zdarza się również, że zanim lekarz specjalista zdiagnozuje u pacjenta zespół cieśni nadgarstka, zaleci wykonanie kilku badań diagnostycznych.

Do badań, które mogą być pomocne w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka, zaliczane są:

– zdjęcie rentgenowskie – to badanie nie służy diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka, ale jest pomocne w wykluczeniu złamania w obrębie kości nadgarstka, zmian zwyrodnieniowych, guzów;
– badanie obrazowe USG – to badanie wykonuje się, aby ocenić wielkość nerwu pośrodkowego;
– badanie rezonansem magnetycznym – służy ocenie ewentualnego obrzęku nerwu pośrodkowego oraz wielkości kanału nadgarstka;
– ocena przewodnictwa nerwowego i elektromiogram, czyli EMG — to badanie wykonuje się, aby ocenić ewentualną utratę przewodnictwa w nerwie pośrodkowym. Badanie EMG wykonuje się w przypadku niejasnego obrazu klinicznego lub przed leczeniem operacyjnym zespołu cieśni nadgarstka.

Metodę leczenia dobiera się w zależności od czasu trwania i zaawansowania choroby. U pacjentów z objawami łagodnymi i umiarkowanymi zaleca leczenie zachowawcze, które w ciągu 2–6 tygodni prowadzi do poprawy, a po około 3 miesiącach obserwuje się najlepsze wyniki. Leczenie zachowawcze obejmuje stosowanie ortez na nadgarstek, wstrzyknięcia glikokortykosteroidów (czasem także glikokortykosteroidy doustnie), fizjoterapię, ultradźwięki lecznicze i ćwiczenie jogi.

Pojawienie się zespołu cieśni nadgarstka jest zwykle uwarunkowane współwystępowaniem nieprawidłowej budowy nadgarstka (wrodzony wąski kanał nadgarstka), wykonywaniem pracy w wymuszonej pozycji lub z użyciem wibrujących narzędzi, a także zaistnieniem niewielkiego urazu tej okolicy. Osoby szczególnie predysponowane do pojawienia się tego zespołu powinny na co dzień pamiętać o profilaktycznych ćwiczeniach rozciągających oraz prawidłowej postawie i odpowiedniej pozycji w czasie pracy.