Jakie są objawy cukrzycy?
Cukrzyca przez długi czas może nie dawać jednoznacznych objawów. Z tego powodu, niektóre z nich mogą być bagatelizowane przez pacjenta. Kluczową rolę w diagnostyce odgrywają badania kontrolne krwi. Warto również zwrócić uwagę na inne symptomy, takie jak:
- wzmożone uczucie pragnienia,
- suchość w jamie ustnej,
- wielomocz,
- senność, zmęczenie,
- spadek masy ciała niezwiązany z celowym odchudzaniem,
- zmiany ropne na skórze,
- stany zapalne narządów płciowych.
Prawidłowy poziom glukozy we krwi żylnej zdrowego człowieka na czczo powinien wynosić od 70 do 99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l). Wykonując badanie, pamiętajmy o byciu na czczo minimum przez 8 do 14 godzin. Podczas ostatniego posiłku dnia poprzedzającego oznaczenie, nie zaleca się spożywania pokarmów o wysokim indeksie glikemicznym. Jakie wyniki będą podstawą do rozpoznania choroby? W przypadku glikemii na czczo poziom glukozy wynoszący 126 mg/dl (7,0 mmol/l) lub więcej, otrzymany dwukrotnie wskazuje na cukrzycę. Wyniki mieszczące się w przedziale od 100 mg/dl do 125 mg/dl wskazują na nieprawidłowy poziom. W takim przypadku warto zmienić swój tryb życia i nawyki żywieniowe. Często powyższe zmiany uchronią nas przed wprowadzeniem farmakoterapii i pomogą unormować stężenie glukozy [1].
Kiedy stosować insulinę?
Według WHO cukrzycę dzieli się na kilka rodzajów. Wyróżniamy typ I oraz typ II, które zostaną opisane poniżej. Choroba może mieć także mniej specyficzny przebieg. Trudności w prawidłowym zdiagnozowaniu dolegliwości sprawiają typ LADA lub MODY. Innym rodzajem będzie cukrzyca występująca u osób z mukowiscydozą, tzw. CFRD. Niebezpieczeństwo wystąpienia powikłań u płodu stanowi cukrzyca ciążowa. Insulina jest jedynym zalecanym lekiem hipoglikemizującym w trakcie ciąży [1].
Cukrzyca typu I charakteryzuje się sytuacją, w której nasze przeciwciała atakują komórki ꞵ wysp Langerhansa trzustki. Efektem jest ich destrukcja, co prowadzi do zaburzenia, a wręcz braku wydzielania insuliny. W efekcie pojawiają się nieprawidłowości w poziomie glukozy we krwii – hiperglikemia. Pacjent, aby zredukować jej podwyższone ilości, musi dostarczyć hormon z zewnątrz.
W przypadku cukrzycy typu II leczenie rozpoczyna się od stosowania doustnych leków przeciwcukrzycowych. Środkiem pierwszego rzutu jest metformina. Jeżeli założony cel terapeutyczny nie zostanie osiągnięty, to do farmakoterapii włączane są jedne z następujących leków: pochodne sulfonylomocznika, leki inkretynowe, inhibitory SGLT-2, pioglitazon, czy akarboza. W zależności od stanu pacjenta można łączyć je w różnych kombinacjach, według zaleceń lekarza prowadzącego. Brak poprawy leczenia preparatami doustnymi skutkuje włączeniem insuliny w schemacie prostym lub przejściem do insulinoterapii złożonej.
Najpopularniejszym sposobem aplikowania insuliny jest korzystanie ze wstrzykiwaczy, tzw. penów. Pojawiają się również inne, bardziej nowoczesne systemy, takie jak osobiste pompy insulinowe połączone z systemem ciągłego monitorowania glikemii. To rozwiązanie pomaga zautomatyzować proces dawkowania insuliny w zależności od zapotrzebowania chorego.
Jak przechowywać insulinę?
Kupując insulinę w aptece, otrzymujemy ją najczęściej w opakowaniu, które zawiera 5 lub 10 wkładów, czy wstrzykiwaczy. Produkt powinien zostać wydany pacjentowi w torebce termoizolacyjnej. Nieotwarte wkłady muszą przebywać w temperaturze od 2°C do 8°C. Opakowanie termoizolacyjne zapewnia utrzymanie optymalnych warunków zwykle przez jedną godzinę. Po tym czasie należy umieścić lek w lodówce.
Warto pamiętać o skontrolowaniu temperatur we własnych urządzeniach. Insulina nie może zostać zamrożona ani przegrzana. Nie umieszczamy jej w zamrażalniku lub bezpośrednio na lodzie. Nie kładziemy jej również na drzwiach, gdyż to miejsce jest najbardziej narażone na wahania temperatury. Otwarte wkłady, fiolki lub wstrzykiwacze różnią się czasem i warunkami przechowywania, które znajdują się w poniższej tabeli [2].
Tabela 1. Warunki przechowywania otwartych pojemników wybranych insulin [3].
Nazwa | Temperatura [°C] | Czas [tygodnie] |
Insuman Comb 25 | ≤ 25 | 4 |
Insuman Basal | ≤ 25 | 4 |
Insuman Rapid | ≤ 25 | 4 |
Mixtard 30 fiolka | ≤ 25 | 6 |
Mixtard 30 Penfill/InnoLet/FlexPen | ≤ 30 | 6 |
Polhumin Mix | ≤ 25 | 4 |
NovoRapid | ≤ 30 | 4 |
Fiasp | ≤ 30 | 4 |
Ryzodeg | ≤ 30 | 4 |
Levemir | ≤ 30 | 6 |
Lantus | ≤ 30 | 4 |
Toujeo | ≤ 30 | 6 |
Abasaglar | ≤ 30 | 4 |
Apidra | ≤ 25 | 4 |
Gensulin M, N, R | ≤ 25 | 4 |
Humulin R, N, M3 | ≤ 30 | 4 |
Polhumin R, N | ≤ 25 | 4 |
Insulatard 40 fiolka | ≤ 25 | 4 |
Insulatard 100 fiolka | ≤ 25 | 6 |
Insulatard Penfill/InnoLet/FlexPen | ≤ 30 | 6 |
Liprolog | ≤ 30 | 4 |
Insulin lispro Sanofi | ≤ 30 | 4 |
Humalog | ≤ 30 | 4 |
Rozpoczęte fiolki i wstrzykiwacze z wkładami należy przechowywać już poza lodówką. Pamiętajmy o tym, aby preparaty trzymać z dala od źródła światła, najlepiej w oryginalnym zewnętrznym opakowaniu producenta. Wstrzykiwacze można umieszczać w np.: plastikowym pudełku lub futerale.
Ile można trzymać insulinę poza lodówką, czyli podróże cukrzyka
Podróż samochodem może przysporzyć diabetykom sporo problemów. Szczególnie latem pojazd podczas postoju bardzo się nagrzewa, dlatego wychodząc z niego, zabierajmy leki ze sobą. Jeżeli insuliny jeszcze nie otwarto, należy transportować ją w torbie termoizolacyjnej lub przenośnej lodówce. W trakcie lotu samolotem trzymajmy insulinę w bagażu podręcznym, gdyż w luku bagażowym panują nieodpowiednie warunki do jej przechowywania.
Warto posiadać również ze sobą informacje od lekarza o konieczności stosowania insuliny, najlepiej w języku kraju, do którego się udajemy. Problemem również może być podróżowanie w klimacie gorącym, gdzie temperatura często przekracza 30°C. Poza stosowaniem toreb termoizolacyjnych możemy umieścić insulinę w polietylenowym woreczku w termosie [2].
W czym przewozić insulinę?
Insulinę należy przechowywać i przewozić w odpowiednich warunkach, aby zachować jej skuteczność. Oto kilka wskazówek dotyczących przechowywania i przewożenia insuliny:
- Chłodziarka: Jeśli podróżujesz z insuliną, możesz użyć chłodziarki do przechowywania jej w odpowiednich temperaturach. Istnieją specjalne chłodziarki do przechowywania leków, które można zasilać z gniazda zapalniczki samochodowej lub zasilania sieciowego. Upewnij się, że chłodziarka jest ustawiona na odpowiednią temperaturę.
- Pojemnik izotermiczny: Inną opcją jest umieszczenie insulin w pojemniku izotermicznym lub torbie termicznej z żelazkiem do podgrzewania. To pozwoli utrzymać odpowiednią temperaturę przez pewien czas, nawet jeśli nie masz dostępu do chłodziarki.
- Ochrona przed światłem: Insulinę należy przechowywać w ciemnym miejscu, aby chronić ją przed działaniem światła. Nie pozostawiaj strzykawek z insuliną w bezpośrednim świetle słonecznym lub w miejscach, gdzie mogą być narażone na działanie promieniowania UV.
- Unikaj wstrząsów: Staraj się unikać silnych wstrząsów lub upadków insuliny, ponieważ może to wpłynąć na jej skuteczność.
Jak wygląda zepsuta insulina?
Insulina, która uległa uszkodzeniu lub jest niesprawna, może być niebezpieczna dla zdrowia i nie będzie działać tak, jak powinna. Warto wiedzieć, jak rozpoznać oznaki zepsutej insuliny, aby uniknąć jej stosowania. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc ci zidentyfikować zepsutą insulinę:
- Konsystencja i klarowność: Insulina powinna być klarowna i wolna od jakichkolwiek widocznych cząstek lub osadu. Jeśli insuliną jest mętna, zawiera widoczne cząstki lub ma nieprawidłową konsystencję, może to oznaczać, że jest uszkodzona lub przeterminowana.
- Zmiana koloru: Insulina powinna być bezbarwna lub mieć lekko żółtawy odcień, ale nie powinna zmieniać koloru na znacząco inny. Jeśli insuliną zmieniła kolor na niebieski, zielony, czerwony lub inny nietypowy, może to wskazywać na uszkodzenie.
- Zapach: Insulina powinna być bezwonna lub mieć delikatny zapach. Jeśli insuliną wydziela nieprzyjemny zapach, może to oznaczać, że jest zepsuta.
- Skuteczność: Jeśli stosujesz insulinę według zaleceń lekarza i masz nadal wysokie poziomy cukru we krwi, mimo regularnego podawania dawek, może to sugerować, że insuliną jest uszkodzona lub przeterminowana.
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do jakości lub skuteczności insulin, nie powinieneś jej używać. Zamiast tego skonsultuj się natychmiast z lekarzem lub farmaceutą, aby uzyskać zalecenia dotyczące zastąpienia zepsutej insuliny nową, prawidłową insuliną. Nieprawidłowa insulin może prowadzić do problemów z kontrolą poziomu cukru we krwi, co jest niebezpieczne dla osób z cukrzycą.
Dlaczego musisz prawidłowo przechowywać insulinę? Podsumowanie
Prawidłowe przechowywanie insuliny jest kluczowe dla jej skuteczności i bezpieczeństwa. Artykuł podkreśla, że insulinę należy trzymać w temperaturze od 2°C do 8°C, unikać jej zamrażania oraz ekstremalnych temperatur. Insulinę przechowujemy w ciemnym miejscu, z dala od światła, a także chronimy przed wstrząsami i upadkami. Jeśli insuliną staje się mętna, zmienia kolor, wydziela nieprzyjemny zapach lub nie działa skutecznie, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby uzyskać nową insulinę. Przestrzeganie właściwych zasad przechowywania insulin pozwala na utrzymanie jej jakości i bezpieczeństwa, co jest niezwykle istotne dla osób z cukrzycą.