Zakażenie Streptococcus pneumoniae

Dwoinka zaplenia płuc (Streptococcus pneumoniae) jest najczęstszą przyczyną pozaszpitalnego zapalenia płuc. Zapalenie płuc to choroba objawiająca się gorączką, kaszlem z odkrztuszeniem ropnej wydzieliny, dusznościami. Nieleczone lub niewłaściwie leczone zapalenie płuc może spowodować niewydolność oddechową, sepsę lub inne powikłania układu sercowo-naczyniowego.

Do zakażenia bakterią Streptococcus pneumoniae może dojść na drodze dwóch mechanizmów:
1. u bezobjawowych nosicieli Streptococcus pneumoniae może dojść do osłabienia odporności, co prowadzi do rozwoju zakażenia bakteryjnego;
2. zakażenia drogą kropelkową przy bezpośrednim kontakcie z osobą zarażoną bądź nosicielem.

Czynnikami ryzyka jest niedobór odporności, alkoholizm, palenie tytoniu, przewlekła obturacyjna choroba płuc, wiek.

Objawy zakażenia bakterią Streptococcus pneumoniae są różne w zależności od lokalizacji zakażenia. W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych spowodowanych przez Streptococcus pneumoniae objawy to katar, ból gardła, kaszel, ból głowy i gorączka. Zapalenie ucha środkowego spowodowane przez pneumokoki prowadzi do wystąpienia silnego bólu ucha, zaburzeń słuchu oraz pogorszenia samopoczucia ogólnego.

W przypadku ostrego zapalenia płuc pojawiają się duszności oraz silny kaszel z odkrztuszaniem gęstej wydzieliny. Ponadto chory na pneumokokowe zapalenie płuc doświadcza bólu w klatce piersiowej, ogólnego osłabienia oraz gorączki. W przypadku sepsy pojawia się gorączka, bóle mięśni, przyspieszone tętno i oddech. Na skórze pojawia się charakterystyczna drobna wysypka, która nie blednie pod wpływem ucisku.

W zależności od lokalizacji infekcji materiałem do badania może być:
– wymaz z gardła, nosa, oka, zatok;
– wydzielina z dolnych dróg oddechowych;
– płyn mózgowo-rdzeniowy;
– krew.
Uzyskanie wzrostu bakterii zapalenia płuc stanowi potwierdzenie zakażenia pneumokokami i umożliwia określenie wrażliwości bakterii na antybiotyki. Ponadto wymazy z nosa czy gardła są wykonywane w celu wykrycia nosicielstwa.

Streptokoki to bakterie o coraz większej oporności na powszechnie stosowane antybiotyki. W leczeniu zakażenia S. pneumoniae zapalenia płuc stosowane są głównie penicyliny, cefalosporyny, makrolidy oraz fluorochinolony.

Terapia może być empiryczna lub celowana. Ta pierwsza zakłada podanie antybiotyku zgodnie z wiedzą i doświadczeniem lekarza, użyciem preparatu, który zwykle działa w tego typu objawach i przy podobnych zakażeniach. Jeżeli próba leczenia nie powiedzie się, zakażenie jest ciężkie, powikłane i leczone szpitalnie, wówczas wykonuje się wymaz. Na jego podstawie dopiera się najbardziej skuteczny antybiotyk. Jest to tzw. leczenie celowane. Zawsze wskazane jest dodatkowo leczenie osłonowe.

W ramach profilaktyki zakażeń bakterią Streptococcus pneumoniae dostępna jest szczepionka. Bakteria streptococcus zagraża zdrowiu osób w podeszłym wieku, dlatego możliwe jest także szczepienie przeciwko pneumokokom u dorosłych powyżej 65. roku życia, co może zredukować o połowę ryzyko rozwoju zapalenia płuc.