Zakażenie Clostridium spp.

Clostridium difficile to beztlenowa bakteria, która w sprzyjających warunkach wywołuje zapalenie i uszkodzenie jelita grubego. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową. Na infekcję najbardziej narażone są osoby w starszym wieku, przebywające w szpitalach i domach opieki. Głównym objawem jest biegunka o różnym nasileniu.

Główne czynniki ryzyka zakażenia Clostridioides difficile (C. difficile) to:
– aktualna lub niedawna (do 2 mies.) antybiotykoterapia;
– ryzyko zwiększa się wraz z liczbą stosowanych antybiotyków oraz czasem trwania antybiotykoterapii;
– hospitalizacja (ryzyko wzrasta z czasem pobytu w szpitalu) lub pobyt w ośrodku medycznej opieki długoterminowej;
– wiek (ryzyko wzrasta z wiekiem);
– poważne choroby współistniejące (zwłaszcza liczne), w tym stany upośledzonej odporności związane z immunosupresją lub chemioterapią;
– stosowanie leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego w żołądku (inhibitorów pompy protonowej lub antagonistów receptora H2);
– zabiegi chirurgiczne w obrębie jamy brzusznej;
– utrzymywanie zgłębnika nosowo-żołądkowego.

Głównym objawem jest biegunka o różnym nasileniu, od nielicznych luźnych stolców do 30 wodnistych wypróżnień na dobę. Rzadko występuje domieszka krwi w kale. Ponadto występują ból brzucha i gorączka. W cięższych przypadkach mogą pojawić się odwodnienie, wstrząs, obrzęki.

Najważniejszymi badaniami potwierdzającymi zakażenie Clostridioides difficile są badania stolca w kierunku obecności tych bakterii i ich toksyn (substancji wytwarzanych przez bakterie, uszkadzających jelito grube). W części przypadków wykonuje się badanie kolonoskopowe jelita grubego połączone z pobraniem wycinków do badania mikroskopowego.

Ponadto lekarz może zlecić badania laboratoryjne krwi (morfologia, elektrolity, albumina), a w niektórych przypadkach także przeglądowe RTG jamy brzusznej, które umożliwia rozpoznanie ostrego rozdęcia okrężnicy, które może być powikłaniem zakażenia Clostridioides difficile.

Leczenie jest uzależnione od postaci choroby.

W postaci lżejszej lekarz zaleci odstawienie antybiotyku, który jest domniemaną przyczyną choroby. Jeśli leczenie pierwotnego zakażenia jest konieczne (choroby, na którą został zaordynowany antybiotyk), można zmienić lek na inny skuteczny, przy którym ryzyko wystąpienia rzekomobłoniastego zapalenia jelit jest mniejsze.

W postaci cięższej konieczna jest hospitalizacja. W leczeniu stosuje się antybiotyki oraz wyrównuje zaburzenia spowodowane przez zakażenie C. difficile (np. elektrolitowe).

U chorych z rozszerzeniem jelita grubego i niedrożnością konieczne jest leczenie chirurgiczne.

Nie ma specyficznej metody uniknięcia zakażenia Clostridioides difficile. Do metod zmniejszających prawdopodobieństwo zachorowania należą:
– unikanie niepotrzebnego stosowania antybiotyków;
– częste mycie rąk i używanie jednorazowych rękawiczek przez personel szpitalny i personel domów opieki zajmujący się obłożnie chorymi;
– izolacja chorych zakażonych Clostridioides difficile.