Zachłystowe zapalenie płuc

Zachłystowe zapalenie płuc jest rodzajem infekcji płuc, spowodowanym przedostawaniem się treści pokarmowej z żołądka lub ust do płuc. Choroba objawia się gorączką oraz kaszlem o szybkim początku. Powikłaniami zachłystowego zapalenia płuc mogą być ropnie płuca, zespół ostrej niewydolności oddechowej oraz wysięk parapneumolityczny.

Wśród sytuacji predysponujących do zachłystowego zapalenia płuc wymienić należy przede wszystkim:
– zatrucie etanolem – nadużywanie alkoholu i innych używek oraz pozycja leżąca w stanie silnego upojenia alkoholowego sprzyjają aspirowaniu treści z żołądka do układu oddechowego;
– utrata przytomności, ciężki stan ogólny, wymagający leczenia na oddziale intensywnej terapii, a także reanimacja;
– płukanie żołądka – jest to zabieg stosowany w zatruciach, do których dochodzi drogą pokarmową, można go wykonać do 1 godziny od momentu zażycia trującej substancji (polega on na napełnianiu żołądka wodą z użyciem sondy z następowym odsysaniem treści);
– choroby neurologiczne, przebiegające z upośledzeniem odruchu kaszlowego;
– refluks żołądkowo-przełykowy spowodowany rozluźnieniem dolnego zwieracza przełyku; jest on przyczyną mikroaspiracji treści przewodu pokarmowego do dróg oddechowych;
– żywienie przez sondę dożołądkową;
– konieczność znieczulenia ogólnego i związana z tym intubacja;
– achalazja przełyku – jest to choroba motoryczna przełyku, w której brak perystaltyki ściany przełyku w połączeniu z upośledzeniem rozkurczu dolnego zwieracza przełyku doprowadza do zwężenia jego dolnego odcinka z poszerzeniem światła powyżej zwężenia;
– wrodzone malformacje tchawiczo-przełykowe;
– atrezja dwunastnicy – schorzenie to polega na wrodzonym zwężeniu lub zamknięciu światła dwunastnicy i w 30% dotyczy dzieci z zespołem Downa;
– wcześniactwo – zachłystywanie się płynem owodniowym lub pokarmem przez wcześniaki, u których odruch kaszlowy jest upośledzony, może być przyczyną rozwinięcia przez nie zapalenia płuc już w niedługim czasie po porodzie.

Objawy zachłystowego zapalenia płuc w większości pokrywają się z objawami typowego zapalenia płuc. Należą do nich przede wszystkim:
– wysoka gorączka (>38°C),
– dreszcze,
– zlewne poty,
– osłabienie,
– kaszel z odkrztuszaniem ropnej plwociny,
– duszność,
– przyspieszony oddech,
– ból w klatce piersiowej.

Jeżeli u jakiejkolwiek osoby istnieje podejrzenie zachłystowego zapalenia płuc, powinno się wykonać zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. Lekarz wykonuje również badanie fizykalne — na podstawie wykonanych badań stawiane jest rozpoznanie.

Ze względu na ciężki przebieg choroby i ryzyko wystąpienia groźnych powikłań po zachłystowym zapaleniu płuc, leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych.

W podejmowaniu próby terapii zachłystowego zapalenia płuc należy mieć na uwadze przede wszystkim, iż jest to zapalenie o etiologii bakteryjnej mieszanej, tzn. dochodzi do zakażenia jednocześnie bakteriami tlenowymi i beztlenowymi, stąd konieczność prowadzenia szerokowidmowego leczenia przeciwbakteryjnego. Antybiotyk na zachłystowe zapalenie płuc to początkowo środek z grupy penicylin, możliwe jest także stosowanie klindamycyny oraz metronidazolu.

W celu redukcji ryzyka wystąpienia zachłystowego zapalenia płuc należy rozważyć przeprowadzenie oceny w kierunku rozpoznania zaburzeń połykania u wszystkich chorych po udarze mózgu, a także karmienie tych chorych w pozycji półsiedzącej.