Schizofrenia hebefreniczna

Schizofrenia hebefreniczna to postać schizofrenii, w której zmiany afektywne są wyraźne. Urojenia i halucynacje przemijają i są fragmentaryczne. Zachowanie osób chorych na hebefrenie jest nieodpowiedzialne i nieprzewidywalne, a manieryzmy powszechne. Nastrój jest płytki i nieadekwatny, myślenie jest zdezorganizowane, a mowa niespójna.

Nie jest znana jedna, konkretna przyczyna schizofrenii, w tym schizofrenii hebefrenicznej. Wyróżnia się jedynie grupy czynników – opisane poniżej – które mogą wpływać na ujawnienie się objawów choroby.

– Czynniki organiczne – oznaczają występowanie u chorych na schizofrenię zmian strukturalnych mózgowia (ubytki neuronów i zmiany „cytoarchitektury” tkanki mózgowej).
– Czynniki genetyczne – tłumaczą rodzinne występowanie schizofrenii (40 proc. ryzyka zachorowania u dziecka, którego oboje rodziców choruje, a 12 proc., gdy choruje jedno z rodziców).
– Czynniki biochemiczne wynikające z zaburzenia równowagi dopaminowej oraz glutaminergicznej – hipoteza dopaminowa wyjaśnia współwystępowanie objawów pozytywnych i negatywnych schizofrenii hebefrenicznej. Objawy wytwórcze wynikają z nadmiernej aktywności dopaminergicznej w układzie mezolimbicznym, natomiast objawy negatywne ze zbyt małej aktywności w układzie mezokortykalnym mózgu.
– Teoria neurorozwojowa – zakłada, że przyczyną schizofrenii są zaburzenia powstałe w trakcie różnych etapów neurogenezy zachodzących podczas ciąży.

Najbardziej typowym objawem schizofrenii hebefrenicznej są bardzo nasilone zmiany afektu, natomiast urojenia i omamy (objawy wytwórcze) mają raczej zwiewny charakter. Często występują manieryzmy (wielokrotne powtarzanie określonych ruchów) oraz nieprzewidywalne, nieprzemyślane zachowania. W schizofrenii hebefrenicznej nastrój jest płytki, a mowa i myślenie skrajnie rozkojarzone. Zachowanie w schizofrenii hebefrenicznej cechuje bezład oraz skłonność do błazenady. Współwystępowanie urojeń prześladowczych stwarza ponadto duże trudności w różnicowaniu hebefrenii od stanu maniakalnego i zaburzeń osobowości.

Aktualnie nie istnieją żadne testy weryfikujące rozpoznanie schizofrenii hebefrenicznej, dlatego w praktyce wykorzystywane są kryteria opracowane w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD 10:
1) Co najmniej jedno z poniższych kryteriów dużych:
– echo myśli,
– nasyłanie i zabieranie myśli,
– odsłonięcie myśli;
– urojenia oddziaływania, wpływu i owładnięcia w zakresie ruchów, myśli, działań lub odczuć,
– spostrzeżenia urojeniowe;
– głosy omamowe komentujące lub dyskutujące albo inne głosy pochodzące z różnych części ciała;
– utrwalone urojenia o treści niedostosowanej kulturowo i całkowicie niemożliwej.
2) Co najmniej dwa z poniższych kryteriów mniejszych:
– utrwalone omamy ze zwiewnymi urojeniami bez treści afektywnej lub utrwalone myśli nadwartościowe;
– przerwy i wstawki w toku myślenia prowadzące do rozkojarzenia lub niedostosowania wypowiedzi, neologizmy;
– zachowania katatoniczne (stany bezruchu, po których następują okresy podniecenia i nadmiernej ruchliwości);
– objawy negatywne – apatia, zubożenie wypowiedzi i spłycenie lub niespójność reakcji emocjonalnych;
– znaczna zmiana linii życiowej – spadek zainteresowań, brak celu, bezczynność, autyzm, wycofanie.

Podstawową zasadą leczenia schizofrenii hebefrenicznej jest jak najwcześniej rozpoczęta terapia lekami przeciwpsychotycznymi. Leki w schizofrenii zdezorganizowanej podaje się doustnie (o ile to możliwe) w najmniejszej skutecznej dawce. Obecnie lekami pierwszego rzutu są neuroleptyki atypowe, które po ustąpieniu objawów psychotycznych pierwszego epizodu powinny być stosowane ciągle przez następne 12–24 miesiące. Kolejne epizody wymagają profilaktyki minimum 2-letniej lub kontynuacji farmakoterapii do końca życia. Coraz częściej stosuje się leki w formie depot, czyli leki przeciwpsychotyczne długodziałające, podawane w iniekcjach co kilka tygodni, bez konieczności codziennego przyjmowania tabletek.

Ze względu na nieznaną przyczynę choroby, sposoby jej zapobiegania nie są znane.