Rumień wielopostaciowy

Rumień wielopostaciowy jest schorzeniem wynikającym z nadwrażliwości na różne czynniki zewnętrzne (chemiczne, infekcyjne oraz leki). W zależności od jego przebiegu możemy wyróżnić: rumień wielopostaciowy mniejszy, zespół Stevensa-Johnsona oraz toksyczną nekrolizę naskórka. W przebiegu rumienia wielopostaciowego obserwowane są pęcherze, które po pęknięciu tworzą nadżerki skórne. W terapii choroby wykorzystywane są leki z grupy kortykosteroidów.

Przyczyna rumienia wielopostaciowego nie jest do końca wyjaśniona. Przypuszcza się, że przyczyną choroby jest reakcja układu immunologicznego na czynniki, którymi mogą być:
– czynniki infekcyjne – rumień wielopostaciowy często towarzyszy infekcjom dróg oddechowych, często wywołanym przez bakterie atypowe Mycoplasma, a także zakażeniom wywołanym przez wirus HSV (wirus opryszczki), wirusy Coxsackie, enterowirusy;
– leki – najczęściej z grupy sulfonamidów, salicylanów, leków przeciwdrgawkowych (zwłaszcza barbituranów);
– czynniki chemiczne.

1) Postać łagodna
Charakterystyczne dla łagodnej postaci rumienia wielopostaciowego wysiękowego są zmiany na skórze o koncentrycznym układzie przypominające tarczę strzelniczą. W postaci łagodnej znajdują się one właściwie tylko na skórze, najczęściej w okolicach ust, odsiebnych częściach kończyn (czyli od kolan w dół i od łokci w dół). Pęcherze występują rzadko.

2) Postać ciężka

– Zespół Stevensa-Johnsona (łac. erythema multiforme major, ang. SJS, Stevens-Johnson Syndrome). W przebiegu choroby występują liczne zmiany rumieniowe i pęcherzowe na skórze całego ciała oraz pęcherze i nadżerki na błonie śluzowej jamy ustnej i narządów moczowo-płciowych.

– Zespół Lyella, inaczej zespół toksycznej nekrolizy naskórka (łac. erythema multiforme major). To najcięższa postać rumienia wielopostaciowego. W tym przypadku pęcherze tworzą się na rozległych powierzchniach ciała z następowym zlewaniem się i spełzaniem naskórka całymi płatami.

W diagnostyce choroby bierze się pod uwagę objawy kliniczne oraz szczegółowy wywiad lekarski z pacjentem. Ważne jest przede wszystkim ustalenie, jakie preparaty przyjmował pacjent.

Rumień wielopostaciowy o łagodnym przebiegu leczy się przyczynowo (jeżeli czynnikiem wywołującym był lek – odstawienie leku, jeżeli tłem jest czynnik infekcyjny – leczenie określonej infekcji) oraz objawowo.

W leczeniu często stosuje się leki przeciwhistaminowe (przeciwalergiczne) oraz ciepłe kompresy łagodzące świąd. Czasami podaje się leki steroidowe, a także stosuje się miejscowe leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.

Najbardziej intensywnego leczenia wymaga najcięższa postać choroby – zespół toksycznej nekrolizy naskórka. Zwykle pacjent wymaga hospitalizacji w Oddziale Intensywnej Terapii lub w oddziale zajmującym się leczeniem oparzeń. Niezbędne jest wówczas odstawienie leku prowokującego rozwój choroby. Leczenie zespołu toksycznej nekrolizy naskórka przypomina leczenie choroby oparzeniowej. Choremu podaje się płyny dożylnie (krystaloidy, koloidy), uzupełnia się niedobory elektrolitowe, stosuje się antyseptyczne opatrunki, profilaktykę choroby wrzodowej (inhibitory pompy protonowej), profilaktykę przeciwzakrzepową, leczenie przeciwbólowe.

Warto unikać czynników wywołujących, takich jak leki, infekcje, stres czy choroby. Ważne jest także utrzymanie zdrowego stylu życia i dbanie o układ odpornościowy.