Przewlekłe zapalenie wątroby

Przewlekłe zapalenia wątroby to częste schorzenia tego narządu o bardzo zróżnicowanych przyczynach i przebiegu, niejednokrotnie wykrywane przypadkowo podczas badań kontrolnych. Nieleczone nieuchronnie prowadzą do pojawienia się powikłań, z których najgroźniejszą jest rak wątrobowokomórkowy.

Czynniki wywołujące przewlekłe zapalenie wątroby możemy podzielić na:

1. infekcyjne:
– wirusowe zapalenie wątroby typu B,
– wirusowe zapalenie wątroby typu C,
– cytomegalowirus (CMV),
– wirus Epstein-Barr (EBV),
– wirus żółtej gorączki (żółtej febry),
– eptospirozy,
– choroby pasożytnicze (motylica wątrobowa),
2. toksyny i leki:
– alkoholowe zapalenie wątroby,
– amiodaron,
– metotreksat,
– nitrofurantoina,
3. metaboliczne:
– niealkoholowe stłuszczenie wątroby przechodzące w niealkoholowe -stłuszczeniowe zapalenie wątroby,
– hemochromatoza,
– choroba Wilsona,
4. autoimmunologiczne:
– autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
– pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych,
– pierwotna marskość żółciowa,
5. z innych narządów:
– niewydolność prawokomorowa serca,
– niewydolność nerek,
6. inne:
– gwałtowne chudnięcie.

Przewlekłe zapalenie wątroby może długo przebiegać bez jakichkolwiek objawów i zostać przypadkowo wykryte podczas badań kontrolnych (np. USG jamy brzusznej lub badań krwi). Bardziej zaawansowane stadia przewlekłego zapalenia wątroby dają niespecyficzne dolegliwości w postaci:
– złego samopoczucia,
– osłabienia,
– uczucia gniecenia pod prawym łukiem żebrowym,
– zaburzeń tolerancji pokarmów (szczególnie tłustych posiłków).

Z czasem może dojść do pojawienia się objawów żółtaczki (zmiana zabarwienia moczu i kału, zażółcenie skóry i oczu, świąd skóry) oraz rozwijającej się marskości wątroby wraz z postępującą niewydolnością tego narządu. Objawami są:
– krwawienia z przełyku (pojawiają się żylaki na skutek nadciśnienia wrotnego),
– pajączki naczyniowe na skórze,
– wodobrzusze (dawniej określane jako puchlina brzuszna),
– zaburzenia krzepnięcia krwi,
– zaburzenia psychiczne i neurologiczne,
– zaburzenia świadomości ze śpiączką włącznie.

Podstawą diagnostyki przewlekłego zapalenia wątroby jest wywiad lekarski oraz dokładne badanie fizykalne.
Dobrze przeprowadzony wywiad lekarski wyznacza tory dalszej diagnostyki. Przy podejrzeniu przewlekłego zapalenia wątroby podstawowe badania to:
– morfologia krwi,
– próby wątrobowe (AspAT, AlAT – podwyższenie wskazuje na uszkodzenie miąższu wątroby),
– gammaglutamylotranspeptydaza (podwyższenie wskazuje na uszkodzenie miąższu wątroby lub dróg żółciowych; jest to cenny marker uszkodzenia wątroby spowodowanego spożywaniem alkoholu),
– fosfataza zasadowa (marker zastoju żółci),
– stężenia bilirubiny całkowitej, pośredniej i bezpośredniej (diagnostyka żółtaczek),
– stężenie albumin (białko zależne od wydolności wątroby),
– badania układu krzepnięcia (zaburzenia wskazują na rozwijającą się niewydolność wątroby),
– antygen HBs (świadczący o wirusowym zapaleniem wątroby typu B),
-przeciwciała anty-HCV (świadczące o infekcji wirusem zapalenia wątroby typu C),
– badania moczu (obecność metabolitów bilirubiny),
– wykładniki stanu zapalnego (OB oraz CRP).

Leczenie obejmuje prowadzenie odpowiedniego trybu życia oraz leczenie farmakologiczne.

Chorzy na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby nie powinni spożywać alkoholu, ponieważ alkohol nasila uszkodzenie wątroby i dwukrotnie przyspiesza powstanie marskości wątroby. W wyjątkowych sytuacjach można dopuścić wypicie małych ilości alkoholu, np. kieliszek wina raz na kilkanaście dni.

Na przebieg zakażenia korzystnie wpływa natomiast picie kawy.

Chorzy palący tytoń powinni zaprzestać palenia, ponieważ nasila ono włóknienie wątroby oraz zwiększa ryzyko wystąpienia raka wątrobowokomórkowego.

Celem leczenia farmakologicznego jest eliminacja z organizmu wirusa zapalenia wątroby typu C, co znacznie zmniejsza ryzyko rozwoju marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego. Z uwagi na bezpieczeństwo oraz skuteczność leczenia zaleca się je u wszystkich zakażonych niezależnie od zaawansowania włóknienia (z wyjątkiem chorych ze schyłkową niewydolnością wątroby, u których leczenie to można zastosować po przeszczepieniu wątroby).

Należy przestrzegać ogólnych zasad zapobiegania chorobom przenoszonym przez krew – przestrzegać zasad higieny w placówkach medycznych, gabinetach fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu, stosować sprzęt jednorazowego użytku, odpowiednio zabezpieczać materiały skażone krwią, stosować prezerwatywy podczas kontaktów seksualnych itp. Warto także unikać czynników ryzyka, takich jak: picie alkoholu, używanie narkotyków. Regularne szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby mogą również pomóc w zapobieganiu zakażeniu.