Przewlekła choroba niedokrwienna serca

Choroba niedokrwienna serca (IHD) jest wynikiem ograniczonego dopływu krwi do mięśnia sercowego. W ponad 95% przypadków przyczyną choroby niedokrwiennej serca jest zmniejszenie przepływu krwi w naczyniach wieńcowych, dlatego do opisu tego zespołu często używa się terminu „choroba wieńcowa”. Choroba niedokrwienna serca w ocenie Światowej Organizacji Zdrowia jest nadal najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce i na świecie.

Najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Inne, rzadsze przyczyny to:
– skurcz tętnicy wieńcowej,
– zator tętnicy wieńcowej,
– zapalenie tętnic wieńcowych,
– wady anatomiczne naczyń wieńcowych,
– uraz tętnicy wieńcowej,
– zakrzepica tętnicza,
– zmniejszona podaż tlenu w stosunku do zapotrzebowania wskutek wad zastawki aortalnej lub kardiomiopatii przerostowej, zatrucia tlenkiem węgla, nadczynności tarczycy, niskiego ciśnienia (niedociśnienia), niedokrwistości, mostków mięśniowych (w czasie skurczu mięśnia sercowego mostki uciskają tętnicę wieńcową, powodując jej zwężanie się),
– rozwarstwienie aorty.

Głównym objawem choroby niedokrwiennej serca jest typowy ból dławicowy. Jest opisywany przez pacjentów jako dyskomfort, gniecenie, uczucie ciężaru zlokalizowane za mostkiem, może promieniować do lewego barku, gardła, szczęki, żuchwy, zdarza się nietypowo miedzy łopatkami lub w nadbrzuszu.

Ból jest wywołany wysiłkiem fizycznym, ustępuje w spoczynku lub natychmiast po zażyciu nitrogliceryny i trwa zwykle nie dłużej niż kilka minut. Czasem ból może być spowodowany zimnym powietrzem lub silnym stresem. Trzy jego cechy to typowa lokalizacja, związanie z wysiłkiem oraz czas trwania.

Diagnostyka choroby niedokrwiennej serca obejmuje dokładny wywiad (zwłaszcza pod kątem czynników ryzyka i objawów) i badanie fizykalne. Kolejnym krokiem są badania laboratoryjne, zwłaszcza pełen lipidogram i glukoza.

Ponadto u pacjenta wykonuje się: EKG spoczynkowe i wysiłkowe, 24-godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera, USG serca (ECHO) spoczynkowe oraz obciążeniowe (próba dobutaminowa), scyntygrafię perfuzyjną, angio-CT tętnic wieńcowych, rezonans magnetyczny, PET. Z badań inwazyjnych wykonuje się koronarografię. Dzięki niej można dokładnie zlokalizować miejsca zwężenia tętnic i poszerzyć je np. poprzez wszczepienie stentu.

W leczeniu choroby niedokrwiennej serca ważne jest leczenie farmakologiczne chorób współistniejących, zwłaszcza cukrzycy i nadciśnienia tętniczego.
Leczenie farmakologiczne rozpoznanej i objawowej choroby wieńcowej obejmuje „ABS” – aspirynę (kwas acetylosalicylowy), beta bloker i statynę. Przewlekłe leczenie pochodnymi nitrogliceryny nie ma zastosowania praktycznego z uwagi na szybkie rozwinięcie tolerancji na lek. Niektórzy stosują leczenie cytoprotekcyjne – trimetazydyną – mające na celu ochronę niedotlenionych komórek mięśnia sercowego.
U części pacjentów (z ostrym zespołem wieńcowym oraz przewlekłym zespołem wieńcowym, niereagującym na leczenie zachowawcze) wskazane jest leczenie interwencyjne – angioplastyka wieńcowa z implantacją stentu lub przy zajęciu wielu naczyń albo trudności technicznych (wąskie naczynie lub osty kąt odejścia) -pomostowanie aortalno-wieńcowe (tak zwane by-passy).

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania chorobie wieńcowej jest zwalczanie każdego czynnika ryzyka i farmakologiczne leczenie chorób współistniejących. Istotne działania na rzecz profilaktyki choroby wieńcowej to przede wszystkim: dbanie o prawidłowe poziomy cukru, cholesterolu, ciśnienia tętniczego, wagi. Co więcej, ważne jest przestrzeganie odpowiedniej diety w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną. Warto także zadbać o dobre relacje i zachowanie równowagi między pracą a odpoczynkiem.