Polineuropatia cukrzycowa

Polineuropatia cukrzycowa jest zaburzeniem neurologicznym wszystkich nerwów w organizmie powstałym w wyniku cukrzycy. Może jej towarzyszyć ból i/lub utrata funkcji, gdy nerwy te nie działają prawidłowo. Polineuropatia cukrzycowa może być wynikiem bezpośredniego toksycznego działania glukozy na ciała komórkowe nerwów. Uszkodzeniu nerwów towarzyszy również zaburzenie naczyń krwionośnych, które zaopatrują nerwy w krew.

Polineuropatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, w wyniku którego dochodzi do uszkodzenia nerwów odpowiedzialnych za czucie, ruch lub pracę narządów wewnętrznych. Przyczyną neuropatii cukrzycowej jest podwyższone stężenie glukozy, które prowadzi do zmian we włóknach nerwowych (dochodzi do zaburzeń procesów energetycznych i biochemicznych), w wyniku czego przestają one spełniać swoją funkcję. Ma to miejsce przede wszystkim u osób z nieleczoną lub nieprawidłowo leczoną cukrzycą.

Do czynników, które przyspieszają rozwój neuropatii cukrzycowej, zalicza się: palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, otyłość, długi czas trwania cukrzycy, podeszły wiek.

Objawy neuropatii cukrzycowej zależą w głównej mierze od tego, które nerwy zostały uszkodzone. Najczęściej dotyczą one dystalnych części ciała, czyli dłoni i stóp. Pacjent może zaobserwować:
– mrowienie palców,
– pieczenie lub kłucie dłoni i stóp,
– bóle mięśni kończyn górnych i dolnych,
– bolesne skurcze mięśni,
– osłabienie siły mięśni,
– zaniki mięśni,
– owrzodzenia na skórze,
– zaburzenie czucia dotyku, bólu i temperatury.

Zdarza się, że neuropatia cukrzycowa może zająć nerwy odpowiadające za unerwienie narządów wewnętrznych. Wówczas mogą pojawić się objawy ze strony układu pokarmowego (np. problemy trawienne, zaburzenia połykania), sercowo-naczyniowego (np. przyspieszone bicie serca) czy moczowo-płciowego (np. nietrzymanie moczu, zaburzenia erekcji).

Diagnostyka polineuropatii cukrzycowej jest wielokierunkowa. Polega ona na podstawowej kontroli cukrzycy i oceny jej leczenia (kontrola prowadzonych przez pacjenta pomiarów stężeń glukozy we krwi i poziom HbA1c) oraz wykonaniu szeregu innych badań mających na celu potwierdzenie czy też wykluczenie zmian w układzie nerwowym.

Ważnym badaniem jest badanie neurologiczne (badanie czucia dotyku, wibracji i bólu), oglądanie skóry i stóp, ale także pomiar ciśnienia tętniczego, EKG i ocena zaburzeń rytmu serca.

Leczenie neuropatii cukrzycowej obejmuje zmiany stylu życia prowadzące do wyrównania metabolicznego cukrzycy. Należą do nich przede wszystkim odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna oraz sen, zaprzestanie palenia tytoniu i spożywania alkoholu. Istotnym elementem jest również regularna kontrola poziomu cholesterolu we krwi oraz ciśnienia krwi.

Leki stosowane w terapii neuropatii mogą mieć działanie przyczynowe lub objawowe. Ta pierwsza grupa to przede wszystkim optymalnie dobrana terapia przeciwcukrzycowa wspierająca utrzymanie zalecanej glikemii.

Leczenie objawowe polega przede wszystkim na łagodzeniu odczuwanych przez pacjenta dolegliwości za pomocą leków przeciwbólowych, przeciwdepresyjnych i przeciwdrgawkowych. W objawowym leczeniu przeciwbólowym bólu neuropatycznego u chorych na cukrzycę w pierwszej kolejności zaleca się stosowanie pregabaliny, gabapentyny, karbamazepiny, wenlafaksyny albo duloksetyny. Lekami drugiego wyboru są trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, opioidowe leki przeciwbólowe oraz leki przeciwbólowe działające miejscowo. Wspomagająco stosuje się również leki poprawiające funkcjonowanie uszkodzonych nerwów: kwas alfa-liponowy (ALA) oraz witaminy z grupy B.

Neuropatii cukrzycowej można zapobiegać poprzez utrzymywanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Dlatego osoba chora powinna przyjmować leki, wykonywać regularne badania oraz zgłaszać się na wyznaczone kontrole do poradni diabetologicznej. Ważne jest także przestrzeganie zaleceń dietetycznych, aktywność fizyczna i zaprzestanie palenia tytoniu.