Nowotwór złośliwy nasady języka

Rak języka jest rodzajem raka głowy i szyi. Choroba zaczyna się w komórkach języka i często wywołuje zmiany i guzki na języku. Rak języka może ulokować się z przodu języka i wtedy nazywany jest rakiem jamy ustnej. Podobnie jak większość nowotworów głowy i szyi, złośliwy nowotwór języka to rak nabłonkowy – to właśnie z tkanki nabłonkowej głównie zbudowana jest jama ustna (nabłonek wielowarstwowy płaski). Rak języka może dawać przerzuty do węzłów chłonnych szyi i podżuchwowych, co w znacznym stopniu wpływa na rokowanie.

Rak języka jest nowotworem płaskonobłonkowym. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia raka jamy ustnej to:
– tytoń (palenie oraz żucie) – tytoń majac w swoim składzie wiele czynników kancerogennych i drażniących, które działają bezpośrednio na śluzówkę języka i jamy ustnej, niewątpliwie zwiększa ryzyko wystąpienia raka,
– alkohol – szczególnie nadmierne spożywanie powoduje również drażniący wpływ na śluzówkę, a połączenie alkoholu i palenia tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia złośliwych zmian jamie ustnej 6–15-krotnie (w porównaniu do osób tylko palących, u których ryzyko jest 2-4 krotnie większe),
– zmiany przedrakowe – leukoplakia oraz erytroplakia stanowią punkt rozwoju nowotworzenia oraz również są związane z paleniem tytoniu i nadmiernym spożywaniem alkoholu,
– zakażenia wirusowe – bardzo groźne są zakażenia wirusem HPV typu 6, 16, 18 (wirus brodawczaka ludzkiego), który nie daje wyraźnych objawów, ale może w bardzo szybkim czasie prowadzić do progresji nowotworowej,
– przewlekłe drażnienie – zapalenie języka wynikające z długotrwałego i przewlekłego drażnienia spowodowanego np. noszeniem źle dopasowanych protez zębowych bezpośrednio nie powoduje nowotworzenia, ale może w znacznym stopniu przyspieszać powstanie leukoplakii i erytroplakii.

Rak języka może być dziedziczny. Uważa się, że w patogenezie raków jamy ustnej mogą brać również czynniki genetyczne, spowodowane mutacjami genów TP53 oraz wielu innych.

W początkowym stadium rak języka nie boli, jest to rodzaj owrzodzenia lub uwypuklenie przypominającego pypeć na języku, białawy, zlokalizowany na jego bocznej stronie. Może być poprzedzona leukoplakią bądź erytroplakią. Z czasem pojawiają się kolejne objawy raka języka, które, w zależności od umiejscowienia mogą być następujące:
– powiększająca się zmiana o charakterze wrzodu lub krosty na języku, której nie da się usunąć,
– bolący język (ból języka jest wynikiem wzrostu endofitycznego, czyli do wewnątrz zmiany i zajęcia mięśni języka),
– ból gardła przy przełykaniu, czasem promieniujący do ucha,
– guzek na szyi,
– ślinotok,
– problemy z mówieniem,
– cuchnący zapach z ust utrzymujący się mimo dbałości o higienę,
– brak apetytu i spadek masy ciała.

Dodatkowym objawem raka na języku może być pogrubiały głos, niewyraźna mowa oraz owrzodzenie migdałka. Inne choroby języka mogą mieć podobny obraz, jednak każde niegojące się owrzodzenie (lub każda niepokojąca zmiana) utrzymująca się powyżej 2 tygodni, wymaga pilnej konsultacji lekarza stomatologa lub lekarza rodzinnego. Postępujący rak języka, zajmując coraz większe partie mięśni, może przyczynić się do unieruchomienia języka, pogrubienia dna jamy ustnej, znacznego powiększenia węzłów chłonnych szyi, a nawet w skrajnych przypadkach do szczękościsku. Kiedy rak języka daje przerzuty, objawem może być wyczuwalny guzek w węzłach chłonnych.

Wstępne rozpoznanie raka języka ustala lekarz stomatolog bądź lekarz pierwszego kontaktu po wnikliwym wywiadzie lekarskim (szczególnie istotny jest fakt kiedy pojawiły się zmiany w jamie ustnej) oraz badaniu lekarskim, gdzie najważniejsze jest badanie palpacyjne w celu weryfikacji czy zajęte są już węzły chłonne. Następnie pobiera się wycinki do badania histopatologicznego, które jednoznacznie potwierdzają bądź wykluczają raka języka. Ponadto wykonuje się jeszcze tomografię komputerową (badanie radiologiczne), w którym ocenia się rozległość nowotworu, zajęcie regionalnych węzłów chłonnych oraz stosunek nowotworu do otaczających go anatomicznych struktur, w szczególności naczyń i nerwów. Badanie rezonansu magnetycznego wykorzystuje się do oceny naciekania tkanek miękkich (np. mięśni języka).

Leczenie raka języka przebiega głównie przy użyciu metod chirurgicznych. W większej liczbie przypadków konieczna jest również radioterapia , stosowana w sposób skojarzony (chemioterapia) albo osobny (samą radioterapię stosuję się w przypadku braku możliwości zabiegu chirurgicznego). Raka języka można wyleczyć nawet bez ingerencji chirurga, jeśli zostanie wykryty na wczesnym etapie rozwoju.

Ważne jest unikanie czynników ryzyka, które predysponują do rozwoju choroby. Duże znaczenie ma unikanie używek, (alkohol, tytoń), a także przestrzeganie zasad zdrowej diety i higieny jamy ustnej.