Kryptokokoza

Kryptokokoza (toruloza, drożdżyca europejska) jest to grzybica wywołana przez Cryptococcus neoformans. Może występować w postaci ostrej lub przewlekłej, zlokalizowanej lub rozsianej. Miejsca zajęcia obejmują płuca, ośrodkowy układ nerwowy i opony mózgowe, skórę i narządy trzewne.

Kryptokokoza wywoływana jest przez drożdżaki z gatunku Cryptococcus neoformans, które występują powszechnie w miejscach, gdzie są gołębie. Do zarażenia dochodzi wtedy, gdy człowiek wdycha kurz zanieczyszczony odchodami tych ptaków lub poprzez wdychanie bazydiospor. Głównie chorują na nią osoby z obniżoną odpornością, np. zarażeni wirusem HIV, chorzy na AIDS, białaczkę, cukrzycę, toczeń rumieniowaty, u których choroba może powodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

U osoby z obniżoną odpornością kryptokokoza może mieć różny przebieg. Najczęstszą postacią choroby jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Objawy na początku mogą obejmować:
– nieznaczne podwyższenie temperatury,
– złe samopoczucie,
– apatię,
– trudności ze skupieniem się, zaburzenia koncentracji,
– bóle głowy,
– nudności,
– możliwe towarzyszenie objawów płucnych podobnych do gruźlicy, jak np. kaszel.

Późniejsze nasilone objawy to:
– wymioty;
– zaburzenia chodu;
– objawy oponowe, które w badaniu może stwierdzić lekarz;
– objawy uciskowe, czyli te, które powstają w wyniku rozrostu grzyba wewnątrz czaszki. Taki grzyb uciska różne struktury i może powodować np. oczopląs, niedowidzenie, porażenie nerwów czaszkowych.

Diagnostyka kryptokokozy i jej leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych. By rozpoznać kryptokokozę, należy pobrać materiał do badania mikrobiologicznego. Jest to badanie, które pozwala obejrzeć pod mikroskopem drobnoustrój podejrzany o wywołanie choroby. Takim materiałem może być plwocina, mocz, krew, płyn mózgowo-rdzeniowy. Są to czynności niezbędne do postawienia właściwego rozpoznania.

Leczenie kryptokokozy powinno odbywać się w warunkach szpitalnych, gdzie istnieje możliwość dożylnego podawania antybiotyków. W przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu jest to leczenie długotrwałe dożylne (około 6 tygodni). Później terapię kontynuuje się przyjmowaniem leków doustnie. Podstawą leczenia jest podawanie pacjentom dwóch preparatów: amfoterycyny B oraz 5-fluorocytozyny. Połączenie tych dwóch leków przynosi większe efekty leczenia i jednocześnie zmniejsza ryzyko nawrotu choroby. Ponadto pozwala obniżyć dawkę amfoterycyny B, która jest znacznie bardziej toksyczna niż 5-fluorocytozyna.

Zapobieganie wystąpieniu kryptokokozy nie jest do końca możliwe. Duże znaczenie ma unikanie czynników narażenia przez osoby z obniżoną odpornością i szczególnie narażonych na zainicjowanie choroby.