Jaskra wtórna

Jaskra wtórna dotyczy wszystkich przypadków, w których możliwa jest identyfikacja przyczyny wzrostu ciśnienia w oku. Podobnie jak w przypadku jaskry pierwotnej, jaskra wtórna może być typu otwartego lub zamkniętego kąta i może wystąpić w jednym, lub obu oczach.

Jaskra wtórna zamkniętego kąta występuje na skutek problemów z prawidłowym odprowadzaniem płynu z oka do kanału beleczkowego. Zastój cieczy sprawia, że z czasem zaczyna ona zwiększać swoją objętość i gromadzi się pod tęczówką, co w konsekwencji powoduje uwypuklenie źrenicy oraz wysokie ciśnienie w oku.

Jaskrę wtórną zamkniętego kąta przesączania powodują różne czynniki:
– nieprawidłowości występujące w okolicy soczewki oka,
– zapalenie przedniego fragmentu błony naczyniowej oka,
– schorzenie przedniego fragmentu oka,
– występowanie bloku rzęskowo-tęczówkowo-soczewkowego,
– nieprawidłowy rozwój naczyń krwionośnych w okolicy tęczówki i kąta przesączania.

Ponadto nieprawidłowy odpływ cieczy może wynikać z obecności: guzków, zrostów, wysięku lub blokującej nasady tęczówki. Jaskra wtórna zamkniętego kąta może być również spowodowana urazem lub operacją wykonywaną w okolicy gałki ocznej. Małoocze i choroby niszczące tęczówkę oraz rogówkę również wpływają na powstawanie choroby.

Objawem jaskry wtórnej bardzo często jest podwyższone lub wysokie ciśnienie śródgałkowe. Trzeba jednak pamiętać, że jest ono czynnikiem ryzyka jaskry, ale nie jest konieczne do pojawienia się zmian zanikowych nerwu wzrokowego. W jaskrze wtórnej podwyższone ciśnienie śródgałkowe występuje w większości przypadków, podstawą do wykluczenia tej choroby nie jest jednak sytuacja, w której go nie stwierdzono. Równie ważnym objawem są charakterystyczne dla jaskry zmiany w obu oczach.

Diagnostyka jaskry wtórnej jest trudna. Musi się ona składać nie tylko z wnikliwej oceny zmian patologicznych w obrębie wszystkich odcinków gałki ocznej, ale również uwzględniać przewlekłe choroby, na które cierpi pacjent. Zdarza się, że konieczna jest współpraca z lekarzami innych specjalizacji. Symptomów choroby poszukuje się we wszystkich odcinkach gałki ocznej, również w oczodole, żyłach nadtwardówkowych oraz pozostałych drogach odpływu cieczy wodnistej. Gonioskopia pozwala na ocenę szerokości kąta przesączenia, i wykrycie potencjalnych uszkodzeń oraz złogów.

W jaskrze wtórnej kluczowe jest jak najszybsze wdrożenie leczenia, ponieważ leczenie zaawansowanej postaci jaskry wtórnej jest skomplikowane. Metody leczenia uzależnione są od przyczyn wywołujących chorobę. Głównym sposobem walki z jaskrą jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. W tym celu często wykonywany jest zabieg trabekuloplastyki laserowej. Niekiedy konieczne jest wykonanie witrektomii, jak np. w przypadku jaskry związanej z krwotokiem, gdzie zabieg ma na celu usunięcie krwinek czerwonych z ciała szklistego. Stosuje się ją również przy jaskrze wtórnej do odwarstwienia siatkówki. Celem operacji jest usunięcie zmian patologicznych z siatkówki i ciała szklistego.

Aby skutecznie przeciwdziałać powstawaniu jaskry, należy znać stany przedchorobowe predysponujące do zachorowania oraz szereg innych czynników mających wpływ na rozwój choroby. Ważne jest przede wszystkim wykrywanie pierwotnie zamkniętego kąta, jako stanu przedjaskrowego u osób z czynnikami ryzyka, którymi są:
– wiek powyżej 60 lat,
– płeć męska,
– oczy nadwzroczne (tj. wymagające korekcji okularowej ze znakiem „+”),
– u osób po 30. – 40. r. – wykonywanie wielogodzinnej pracy wymagającej patrzenia z bliskiej odległości bez prawidłowej korekcji okularowej,
– u osób starszych – czytanie z pochyloną głową bez korekcji okularowej, szczególnie przy współistnieniu początków zaćmy.