Hipomania

Hipomania jest stanem, w którym pojawia się podwyższony poziom energii, aktywności lub nastroju. Hipomania jest mniej poważną formą manii, a obie są powszechnie częścią zaburzenia dwubiegunowego. Epizod hipomaniakalny jest często opisywany jako pojęcie przeciwstawne do depresji, ponieważ osoba z hipomanią ma znacząco podwyższony nastrój, jest aktywna i pełna energii. Objawy hipomanii są jednak wbrew pozorom bardzo dokuczliwe, a jej przyczyny często leżą w przewlekłym zaburzeniu, jakim jest choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD).

Przyczyny hipomanii nie zostały jeszcze całkowicie określone. Dużą rolę odgrywają geny – ryzyko wystąpienia stanu hipomaniakalnego zwiększa się, jeśli jeden z członków rodziny cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową. Ważne są również inne czynniki: coraz więcej mówi się o wpływie przyjmowania niektórych leków na występowanie zaburzeń nastroju. Pod wpływem leków przeciwdepresyjnych może pojawić się hipomania polekowa (tzw. hipomania po antydepresantach). Znane są także przypadki epizodu hipomaniakalnego po porodzie – tzw. hipomania poporodowa, która najczęściej rozwija się w ciągu 24 godzin po narodzinach dziecka. Zarówno hipomania polekowa, jak i ta po porodzie powinny być skonsultowana z lekarzem psychiatrą, który w razie konieczności przepisze bezpieczne leki. Inne przyczyny hipomanii to: choroba somatyczna, zmiany w obrębie układu nerwowego oraz doświadczenie w ostatnim czasie silnie stresującego, traumatycznego wydarzenia (hipomanię może przeżywać osoba w żałobie).

Do najczęstszych objawów hipomanii można zaliczyć:
– euforia i/lub drażliwość,
– podwyższony poziom energii;
– zwiększona aktywność psychoruchowa;
– tworzenie wielu planów (i częste nierealizowanie ich);
– gonitwa myśli, słowotok;
– szybkie rozpraszanie się;
– osłabiona zdolność oceny sytuacji (nierozważne zakupy, przygodne kontakty seksualne).
Nienaturalnie podwyższony nastrój i inne symptomy utrzymują się w hipomanii codziennie przez co najmniej 4 dni (to minimalny czas trwania objawów, aby można było postawić diagnozę stanu hipomaniakalnego).

Diagnostyka hipomanii polega na przeprowadzeniu badania psychiatrycznego. Istotne jest stwierdzenie podczas charakterystycznych objawów hipomanii, o które pytany jest nie tylko pacjent, ale czasami również i jego bliscy (sam chory może nie mieć poczucia, że doświadcza jakichkolwiek zaburzeń nastroju). Poza stwierdzeniem, że pacjent doświadcza wzmożonego nastroju i innych problemów typowych dla hipomanii, konieczne jest również ustalenie, od jak dawna one występują – kryterium czasowym jest w tym przypadku, jak już wspominano wyżej, minimum cztery dni utrzymywania się objawów. Bardzo ważne jest skupienie się nie tylko na aktualnie prezentowanych przez pacjenta odchyleniach, ale i na tym, jaki wcześniej był jego nastrój. Jeżeli bowiem u pacjenta wcześniej występowały epizody depresyjne, a teraz doświadcza on hipomanii, to można postawić u niego rozpoznanie choroby afektywnej dwubiegunowej typu II.

Leczenie hipomanii w pierwszej kolejności prowadzi lekarz psychiatra. Farmakologiczne leczenie hipomanii opiera się na podawaniu leków normalizujących nastrój. W leczeniu epizodów hipomaniakalnych zalecana jest również psychoterapia, na której Pacjent/ka, przy wsparciu terapeuty/ki, może pracować nad poprawą swojego funkcjonowania społecznego, zawodowego i osobistego oraz uczyć się radzić sobie w trudnych momentach zaostrzania się objawów.

Zapobieganie hipomanii do końca nie jest sprecyzowane. Możliwe jest zapobieganie jej nawrotom i pogłębiania przez zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii oraz wsparcia psychologicznego bądź psychiatrycznego.