Hipertrójglicerydemia

Hipertriglicerydemia to stan, w którym poziom trójglicerydów we krwi jest zbyt wysoki (TG ≥ 150 mg/dl). Trójglicerydy to tłuszcze proste, które są jednym z najważniejszych materiałów energetycznych w organizmie człowieka. Magazynowane są jako materiał zapasowy w postaci tkanki tłuszczowej. We krwi trójglicerydy są transportowane przez cholesterol VLDL lub chylomikrony. Wzrost ilości cząsteczek VLDL, chylomikronów lub obu naraz przyczynia się do hipertrójglicerydemii.

Występuje wiele czynników zwiększających ryzyko rozwoju hipertriglicerydemii. Istotne znaczenie ma m.in. nieprawidłowy styl życia – nieodpowiednio zbilansowana dieta i niski stopień aktywności fizycznej, a także nadużywanie alkoholu. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest stosowanie niektórych leków, m.in. diuretyków tiazydowych, beta-blokerów, estrogenów, leków psychotropowych czy glikokortykosteroidów. Wśród czynników ryzyka rozwoju hipertriglicerydemii wymienić należy także współistnienie takich schorzeń jak:
-otyłość;
-cukrzyca;
-niedoczynność tarczycy;
-przewlekła niewydolność nerek;
-niealkoholowe stłuszczenie wątroby;
-zespół nerczycowy;
-zespół Cushinga;
-schorzenia autoimmunologiczne (np. toczeń układowy).

Hipertriglicerydemia rodzinna ma podłoże genetyczne i zazwyczaj występuje jako hiperlipoproteinemia lub efekt mutacji genu kodującego lipazę lipoproteinową. W efekcie mutacji dochodzi do niedoboru tego enzymu uczestniczącego w procesie trawienia tłuszczów.

Hipertriglicerydemia sama w sobie nie daje żadnych objawów. Osoby dotknięte tym schorzeniem mogą jedynie zaobserwować obecność charakterystycznych zmian skórnych, tzw. kępek żółtych. Są to niewielkie żółte grudki zlokalizowane przede wszystkim na powiekach, łokciach i kolanach. Obecność hipertriglicerydemii można podejrzewać wówczas, gdy pojawią się objawy miażdżycy, będącej jednym z najczęstszych powikłań podwyższonych trójglicerydów. W przebiegu miażdżycy zaobserwować może takie symptomy jak nadciśnienie tętnicze objawiające się pulsującym bólem głowy i zaczerwienieniem twarzy, dusznością, łatwą męczliwością czy zawrotami głowy. Ponadto wystąpić może chromanie przestankowe – ból łydek nasilający się podczas chodzenia i ustępujący w spoczynku. Objawy te zależą od lokalizacji naczyń krwionośnych objętych procesem miażdżycowym.

W celu diagnostyki wykonuje się badanie poziomu triglicerydów we krwi, pomiar ten oznaczany jest w próbce krwi żylnej pobranej na czczo. Prawidłowy poziom trójglicerydów we krwi nie powinien przekraczać 150 mg/dl. Poziom trójglicerydów w zakresie 150 – 199 mg/ dl to wartości graniczne, a wynik przekraczający 200 mg/ dl wskazuje na wysoki poziom trójglicerydów. U osób z wysokim poziomem trójglicerydów warto oznaczyć pozostałe parametry lipidogramu – poziom cholesterolu całkowitego oraz frakcji HDL i LDL. Łącznie badania te pozwalają oszacować ryzyko sercowo – naczyniowe.

Skuteczne leczenie hipertriglicerydemii opiera się na zmianie stylu życia, a następnie wdrożeniu farmakoterapii. Głównym celem leczenia hipertriglicerydemii jest zmniejszenie stężenia triglicerydów oraz zapobieżenie ostremu zapaleniu trzustki. Ogólne zalecenia to: zmniejszenie masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością, zdrowa dieta z regularnymi posiłkami, aktywność fizyczna, niepalenie papierosów oraz niespożywanie alkoholu. Należy przestrzegać ograniczenia spożycia węglowodanów, a w szczególności cukrów prostych. W leczeniu farmakologicznym ciężkiej hipertriglicerydemii stosuje się fibraty, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (oleje rybne) oraz statyny.

W celu zapobiegania rozwojowi hipertriglicerydemii konieczne są zmiany w sposobie odżywiania jak ograniczenie spożycia cukru rafinowanego i węglowodanów prostych, obecnych w diecie w takich produktach jak słodycze, produkty z białej mąki czy przetworzonej żywności. Ponadto warto zadbać o wyższą podaż kwasów omega 3 o działaniu przeciwzapalnym, normalizującym wartość lipidogramu oraz wspomagającym funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego. Jednocześnie – należy ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych. Warto zwiększyć podaż błonnika, dostarczanego z warzywami i produktami pełnoziarnistymi. Ogranicza on przyswajanie tłuszczów z przewodu pokarmowego. Pacjentom zalecane jest ponadto utrzymywanie prawidłowej masy ciała.