Grzybica owłosionej skóry głowy

Grzybica owłosionej skóry głowy to choroba wywołana przez dermatofity – grzyby, które rosną na skórze, włosach i paznokciach. Grzybica owłosionej skóry głowy najczęściej dotyka dzieci do 10. roku życia, ale sporadycznie spotykana jest również u dorosłych. Może dotyczyć włosów skalpu, brwi, rzęs oraz brody.

Do zakażenia grzybicą może dojść w czasie kontaktu z zakażonym człowiekiem lub zwierzęciem. Zarodniki grzyba od osoby chorej mogą pozostać na przedmiotach higieny osobistej i codziennego użytku (szczotce, grzebieniu, ręczniku lub poduszce). Grzybicą odzwierzęcą można się zarazić przez kontakt z zakażonym kotem lub psem, na przykład podczas głaskania bezdomnego zwierzęcia.

Grzybica owłosionej skóry głowy może przebiegać ze stanem zapalnym lub bez zapalenia.

Typowy obraz kliniczny grzybicy owłosionej skóry głowy ze stanem zapalnym to obszar rumienia ze złuszczaniem i utratą włosów. Brzeg jest ostro odgraniczony, czasami uniesiony, z charakterystycznym obrączkowatym kształtem. W przypadku zakażenia grzybami zoofilnymi mogą pojawić się krostki i stwardnienia, natomiast przy zakażeniu grzybami antropofilnymi stan zapalny jest łagodniejszy. Ponadto występuje masywna destrukcja mieszków włosowych, maziste twory guzowate z krostkami i drenującymi przetokami.
Typowy obraz kliniczny grzybicy owłosionej skóry głowy bez stanu zapalnego to małe ogniska delikatnego złuszczania z minimalną utratą włosów. Zmiany te rozszerzają się i tworzą duże obszary pozbawione włosów. Typowe są szczeciniaste włosy na złuszczającym się podłożu, a w przypadku zakażenia M. canis może wystąpić rumień. Choroba może przejść od postaci bez stanu zapalnego do postaci ze stanem zapalnym.

Aby zdiagnozować grzybicę skóry głowy, należy udać się do lekarza dermatologa, który skieruje pacjenta na badanie mikroskopowe włosów oraz wykonanie badania mikrobiologicznego (bezpośredniego i hodowli grzybów). Podczas badania stosuje się również kwarcową lampę Wooda, która pozwala na odróżnienie grzybicy drobnozarodnikowej od innych schorzeń.

Głównym sposobem leczenia tego schorzenia jest doustne przyjmowanie preparatów o działaniu przeciwgrzybicznym, w składzie których znajduje się przeważnie terbinafina, flukanazol lub gryzeofulwina (w zależności od rodzaju grzybicy). Miejscowe postępowanie przeciwgrzybiczne sprowadza się do częstego mycia głowy zaleconymi preparatami przeciwgrzybicznymi, zawierającymi jod czy też po prostu wodą z mydłem. Uzupełniająco stosować można także kremy i szampony zawierające ketokonazol lub cyklopiroksolaminę.

Do podstawowych działań chroniących skórę głowy przed grzybicą jest regularne mycie oraz suszenie włosów. Nie należy korzystać z cudzych ręczników oraz przyborów do czesania włosów. Nie powinno się korzystać z nakryć głowy, poszewek na poduszkę osoby chorej. Jeśli jedna osoba w domu jest chora, można rozważyć przebadanie pozostałych domowników. Jeżeli zidentyfikuje się chore osoby, powinny być leczone w tym samym czasie.
Źródłem infekcji mogą być koty albo psy, w szczególności szczenięta albo kotki. Dlatego nie należy głaskać bezdomnych psów i kotów. Jeśli zwierzęta domowe mają objawy, takie jak łuszczenie się czy utrata sierści, powinny zostać zbadane przez weterynarza.