Dżuma

Dżuma to infekcja bakteryjna wywoływana przez pałeczki dżumy. Zwykle przenosi się na ludzi w wyniku ukąszenia przez zakażone pchły. Objawia się jako dżuma posocznicowa, płucna pierwotna oraz dymieniczna.

Chorobę wywołuje bakteria Yersinia pestis. Do zakażenia dochodzi poprzez ukąszenia pcheł, które wcześniej żywiły się zakażonymi zwierzętami, takimi jak: szczury, myszy, wiewiórki, króliki, koty. Bakterie mogą przenieść się do organizmu człowieka przez uszkodzoną skórę i bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi chorego zwierzęcia. Dodatkowo może dojść do zakażenia drogą kropelkową przez kontakt z chorymi osobami.

W zależności od typu dżumy, która zaatakowała organizm, występują różne charakterystyczne objawy. W przypadku postaci dymieniczej w pierwszym tygodniu po zarażeniu pojawiają się głównie w pachwinie lub pod pachą powiększone węzły chłonne. Zmiany są miękkie i bolesne, a po pewnym czasie pękają i wycieka z nich ropna wydzielina o brzydkim zapachu. Inne charakterystyczne oznaki obejmują: nagły początek gorączki i dreszczy, bóle głowy i mięśni, zmęczenie i ogólne złe samopoczucie. W dżumie posocznicowej występuje gorączka i dreszcze, osłabienie, ból brzucha, biegunka i wymioty, krwawienie z błon śluzowych, gangrena tkanek palców i nosa. Dżuma płucna to najbardziej niebezpieczna postać choroby. Charakteryzuje się takimi oznakami jak: kaszel, duszności, krwioplucie, nudności i wymioty, gorączka, ból głowy i klatki piersiowej, osłabienie, zapalenie płuc, niewydolność oddechowa.

Diagnoza opiera się na wywiadzie epidemiologicznym, ocenie objawów klinicznych oraz wykryciu bakterii w hodowlach bakteryjnych z pobranych materiałów biologicznych (węzłów limfatycznych, krwi i plwociny). Dodatkowo wykonuje się badania serologiczne, a także w przypadku dżumy płucnej RTG klatki piersiowej.

Leczenie dżumy polega na natychmiastowej antybiotykoterapii nawet tylko w przypadku podejrzenia choroby. Zwykle stosowane są streptomycyna, gentamycyna, doksycyklina, cefalosporyna, tetracyklina. Terapia trwa ok. 10 dni. Niekiedy stosowane jest leczenie wspomagające, które polega na chirurgicznych interwencjach.

U osób mieszkających na terenach występowania choroby zaleca się takie środki ostrożności jak: zabezpieczenie domu przed gryzoniami, usunięcie potencjalnych ich miejsc przebywania wokół miejsca zamieszkania, edukację na temat odpowiedniej higieny i opieki nad zwierzętami domowymi, unikanie kontaktu z dzikimi zwierzętami, używanie odpowiednich środków zabezpieczających — repelentów, rękawic. W razie prawdopodobnego zakażenia pałeczką dżumy należy wdrożyć profilaktykę antybiotykową. Jest na świecie dostępna szczepionka, jednak jej skuteczność przeciwko wszystkim typom dżumy nie została udowodniona i w Polsce nie jest dostępna.