Dur brzuszny

Dur brzuszny (tyfus, tyfus brzuszny) to ostre ogólnoustrojowe zakażenie gorączkowe wywołane przez Salmonellę typhi. Do zakażenia dochodzi w wyniku spożycia żywności lub napojów skażonych Salmonellą typhi.

Najczęściej bakterie z rodzaju Salmonella typhi przenoszone są za pośrednictwem:
– owadów, głównie much, wszy łonowych,
– zanieczyszczonej wody (zwłaszcza z naturalnych cieków i zbiorników wodnych na terenach endemicznych choroby),
– zakażonych produktów spożywczych (głównie produkty przemysłu mleczarskiego, owoce, warzywa i mięso),
– nosicieli lub chorych po bezpośrednim kontakcie z nimi.

Dur brzuszny jest przeważnie ciężką chorobą, która przebiega z wysoką gorączką i złym stanem ogólnym chorego. U osób dorosłych zwykle występują objawy ze strony wielu narządów: bóle głowy, biegunka, powiększenie wątroby i śledziony, a stan ogólny pacjenta jest ciężki (toksemia). W odróżnieniu od dorosłych, u dzieci przebieg duru brzusznego jest zwykle lekki. Typowym stałym objawem jest powiększenie śledziony, często występują dodatnie objawy oponowe. Często dochodzi do toksycznego uszkodzenia nerek i serca.
Osoby zaszczepione przeciwko durowi brzusznemu zazwyczaj chorują łagodniej, a nawet bezobjawowo.

Na rozpoznanie duru brzusznego może naprowadzić wywiad (podróż na tereny endemiczne, kontakt z nosicielem), układ charakterystycznych objawów klinicznych: długotrwała gorączka, powiększenie śledziony, wysypka, typowy wynik morfologii krwi (granulocytopenia z brakiem eozynofilów) oraz wyniki badań mikrobiologicznych. Podstawą rozpoznania duru brzusznego jest wyizolowanie pałeczek Salmonella typhi z krwi lub moczu, lub wystąpienie typowych objawów klinicznych i wyizolowanie pałeczek Salmonella typhi z kału. W wypadku nietypowego przebiegu klinicznego lub ujemnych wyników badań bakteriologicznych pomocne w ustaleniu rozpoznania mogą być odczyny serologiczne w powiązaniu z wywiadem epidemiologicznym wskazującym na kontakt z nosicielem, lub chorym na dur brzuszny.

Dur brzuszny wymaga leczenia szpitalnego. Stopniowy przebieg choroby oraz różnorodność objawów sprawiają, że stan pacjenta może zostać zakwalifikowany od lekkiego, do poważnego, bezpośrednio zagrażającego życiu.

Durowi brzusznemu można zapobiegać za pomocą szczepień ochronnych oraz przestrzegania higieny żywności i wody. W aktualnej sytuacji epidemiologicznej dur brzuszny stał się problemem osób podróżujących do krajów o niższych standardach higienicznych. Osoby, które wybierają się na tereny endemiczne, powinny minimum 2 tygodnie przed planowanym wyjazdem zaszczepić się przeciwko durowi brzusznemu.