Czerniak złośliwy skóry

Czerniak złośliwy skóry to nowotwór wywodzący się z komórek barwnikowych — melanocytów — charakteryzujący się wysokim stopniem zjadliwości. Powstaje na skutek nadmiernego pobudzania melanocytów spowodowanego ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe. Czerniak może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także przerzuty odległe, najczęściej do płuc i mózgu.

W rozwoju czerniaka znaczenie mają czynniki genetyczne oraz środowiskowe, jednak przyczyny jego występowania nadal nie są w pełni poznane. Do czynników ryzyka zalicza się rodzinne obciążenie genetyczne, dużą ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe, oparzenia słoneczne, jasną karnację skóry, znamiona melanocytowe, skórę pergaminową, wcześniejszego zachorowania, wiek, immunosupresję.

Głównym objawem czerniaka jest zmiana skórna, która charakteryzuje się nieregularnym, asymetrycznym kształtem, nieregularnym, ząbkowanym brzegiem, nierównomiernym rozkładem kolorów. Występują zmiany w grubości i powierzchni zmiany. Inne oznaki to świąd lub krwawienie.

Czerniak może rozwinąć się w dowolnym miejscu na ciele, jednak najczęściej pojawia się w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych, np. plecach, rękach, nogach, twarzy.

Diagnostyka opiera się głównie na szczegółowym wywiadzie lekarskim oraz badaniu dermatoskopowym, aby ocenić podejrzane zmiany. Stosuje się także takie badania jak refleksyjna mikroskopia konfokalna, ultrasonografia wysokiej częstotliwości, koherencyjna tomografia optyczna. Przy podejrzanych zmianach wykonuje się biopsję wycinającą do badania histopatologicznego.

Skuteczność leczenia i rokowanie zależy od szybkości rozpoznania oraz wprowadzenia leczenia. W przypadku czerniaka o zaawansowaniu miejscowym po usunięciu zmiany wykonuje się biopsję węzła wartowniczego. U pacjentów z zaawansowanym, rozsianym czerniakiem niezbędne jest także: leczenie immunologiczne oraz terapia celowana, chemioterapia, radioterapia, operacyjne usunięcie dotkniętych węzłów chłonnych.

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju czerniaka, zaleca się unikać słońca w środku dnia (w godzinach 10-14), stosować filtry przeciwsłoneczne przez cały rok (pamiętać o częstej aplikacji), unikać oparzeń oraz opalania się, nosić odzież ochronną (ubrania z długimi rękawami i nogawkami, okulary przeciwsłoneczne, czapka/kapelusz, parasol), dbać o profilaktykę — obserwować ciało w poszukiwaniu zmian skórnych.