Czym jest anemia?

Anemia, czyli inaczej niedokrwistość to  zmniejszenie zawartości hemoglobiny, hematokrytu lub liczby krwinek czerwonych w krwiobiegu.

W zależności od wartości uzyskanych wyników badań (stężenie hemoglobiny) można wyróżnić kilka stopni anemii:

• łagodna,
• umiarkowana – Hb 8–9,9 g/dl,
• ciężka – Hb 6,5–7,9 g/dl,
• zagrażająca życiu – Hb <6,5 g/dl.

Jakie są przyczyny anemii u dzieci?

Anemia u dzieci może pojawić się z różnych powodów. Przyczyną anemii mogą być zaburzenia wytwarzania krwinek czerwonych w organizmie (np. w wyniku niedoboru żelaza), a także problem z nadmiernym ich niszczeniem. Niedokrwistość może być też konsekwencją krwotoku lub przewlekłego krwawienia.

Zdecydowanie najczęstszą przyczyną anemii u dzieci jest niedobór żelaza, co wpływa negatywnie na proces wytwarzania erytrocytów. Szacuje się, że najwięcej przypadków niedokrwistości z niedoboru żelaza rozpoznaje się u noworodków między 6. a 20. miesiącem życia, a także podczas okresu dojrzewania [1,2].

Anemia u dzieci — jakie ma objawy?

Konsekwencją anemii jest zmniejszenie zdolności krwi do transportu tlenu do wszystkich tkanek organizmu. Dlatego też u dziecka dotkniętego anemią można zaobserwować objawy, które wynikają z niedostatecznego dotlenienia tkanek, takie jak:

• uczucie ciągłego zmęczenia,
• łatwe męczenie się,
• zaburzenia koncentracji,
• blada skóra,
• bóle i zawroty głowy,
• duszności (w ciężkiej postaci anemii)
• zaburzenia łaknienia
• przyspieszone bicie serca [4].

Jakie są konsekwencje anemii u dzieci?

Anemia niekorzystnie wpływa na rozwój dziecka oraz jego samopoczucie. To z kolei może skutkować m.in. gorszymi wynikami w nauce.

Niedokrwistość może powodować również znacznie poważniejsze konsekwencje, jak  opóźnienie  w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, dlatego też jest szczególnie groźna dla najmłodszych — noworodków i niemowląt [2].

Jakie wyniki badań powinny Cię zaniepokoić?

Na podstawie wywiadu, a także badania fizykalnego, lekarz może wysunąć wstępną diagnozę świadczącą o anemii, jednak jej potwierdzenie wymaga zlecania badań laboratoryjnych. Należy wykonać morfologię krwi obwodowej. Badaniu poddaje się stężenie hemoglobiny we krwi, hematokryt, a także liczbę czerwonych krwinek i retikulocytów.

Lekarz może zalecić również bardziej szczegółowe badania, m.in. badanie poziomu ferrytyny, czyli białka odpowiedzialnego za gromadzenie zapasów żelaza, jeśli istnieje podejrzenie anemii związanej z niedoborem tego pierwiastka.

Zakres, w jakim powinny mieścić się badane parametry, jest zależny od wieku, dlatego też wyniki powinien przeanalizować i omówić z rodzicem lekarz [1,2]

Jak leczyć anemię u dzieci?

Jak zostało wspomniane, anemia u dzieci najczęściej wynika z niedoboru żelaza, więc w postępowaniu leczniczym dąży się do uzupełnienia jego braków.

W aptekach dostępne są preparaty żelaza w różnej postaci: tabletek (np. Ascofer), kapsułek (np. Szelazo SR), zawiesin doustnych (np. Innofer), a także saszetek do rozpuszczania (np. Actiferol Fe saszetki) Dostępne są zarówno leki zawierające żelazo, jak i suplementy diety oraz żywność specjalnego przeznaczenia medycznego z żelazem [1].

O czym pamiętać podając dziecku preparat z żelazem?

Przyjmując preparaty z żelazem, warto pamiętać o kilku istotnych sprawach, o których nie zawsze wiedzą osoby pierwszy raz przyjmujące ten pierwiastek:

• preparaty żelaza najlepiej przyjmować na czczo (czyli min, 30 minut przed posiłkiem), ponieważ wtedy żelazo najlepiej się wchłania; jeśli wymagane jest przyjmowanie żelaza częściej niż raz dziennie, należy robić to między posiłkami,
• podczas kuracji preparatami żelaza bardzo często pojawiają się zaparci, a także nudności oraz wymioty; jeśli wystąpią znaczące problemy z wypróżnieniem, warto sięgnąć po preparaty na zaparcia dla dzieci (np. czopki glicerolowe dla dzieci),
• stolec podczas przyjmowania preparatów żelaza przyjmuje czarną, smolistą barwę, jest to normalne i nie powinno budzić niepokoju,
• nie zaleca się przyjmować preparatów wielowitaminowych i minerałów (np. wapń) podczas kuracji żelazem, gdyż mogą one osłabiać jego przyswajanie; jeśli jest konieczność ich suplementacji, należy rozdzielić to w czasie [1,4].

Anemia u dzieci — co jeść?

Przy stwierdzeniu anemii wynikającej z niedoboru żelaza, warto pod lupę wziąć dietę dziecka i wprowadzić do niej produkty bogate w dobrze przyswajalne żelazo, czyli żelazo tzw. hemowe.  Aby wzbogacić dietę w ten rodzaj żelaza, należy sięgać po:

• podroby (np. wątroba wieprzowa lub drobiowa),
• wołowinę,
• wieprzowinę,
• drób,
• ryby i owoce morza
• jaja.

Jak łatwo zauważyć, dobrze przyswajalne żelazo znajduje się przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego, dlatego też nie powinno ich zabraknąć w diecie dziecka. Decydując się na dietę wegetariańską/wegańską u najmłodszych, warto być szczególnie wyczulonym na możliwość wystąpienia anemii spowodowanej niedoborem żelaza [1,4]