Czym jest ból barku?

Staw barkowy składa się z kilku stawów i ma bardzo szeroki zakres ruchów.  Jest on stabilizowany przez kości ramienną, łopatkę, obojczyk i mostek, które są otoczone licznymi mięśniami, ścięgnami i więzadłami. Dolegliwości bólowe okolic stawu barkowego są najczęściej spowodowane powtarzalnymi przeciążeniami i urazami tych stawów, podczas aktywności fizycznej lub normalnych codziennych czynności. Ból może być również powodowany przez występujące z wiekiem zmiany zwyrodnieniowe lub choroby zapalne np. reumatoidalne zapalenie stawów. W bardzo rzadkich przypadkach bólem barku mogą objawiać się inne choroby, takie jak zawał serca, guz płuca czy choroba wrzodowa [1].

Ból barku – przyczyny. Jakie może być źródło problemu?

Aby zdiagnozować przyczynę bólu barku, najlepiej skonsultować się z profesjonalistą medycznym, takim jak lekarz ortopeda. Zazwyczaj rozpoczyna on od przeprowadzenia dokładnego wywiadu medycznego i badania fizykalnego. Podczas badania lekarz może ocenić zakres ruchu, siłę i stabilność stawu barkowego.

W zależności od wyników z początkowego badania, mogą być zalecane dodatkowe badania diagnostyczne. Mogą one obejmować badania obrazowe, takie jak zdjęcia rentgenowskie, rezonans magnetyczny (MRI) lub badanie ultrasonograficzne, aby uzyskać szczegółowe obrazy stawu barkowego, kości i otaczających struktur. Te badania mogą pomóc w identyfikacji ewentualnych nieprawidłowości strukturalnych, takich jak złamania, zwichnięcia czy uszkodzenia ścięgien lub więzadeł.

W niektórych przypadkach lekarz może również przeprowadzić konkretne procedury diagnostyczne, takie jak artroskopia barku. Jest to minimalnie inwazyjne badanie, podczas którego do stawu barkowego wprowadza się małą kamerę w celu zobaczenia struktur i dokładniejszej diagnozy [9].

Co zrobić w przypadku bólu barku?

Gdy wystąpi ból barku, należy pamiętać o następujących aspektach:

• w przypadku nasilenia bólu należy unikać wysiłku i czynności nasilających ból;
• można stosować okłady lodowe na bark przez 15 do 20 minut kilka razy dziennie i inne domowe sposoby;
• zastosować leczenie objawowe stosując doustnie lub miejscowo leki przeciwbólowe;
• podjąć rehabilitację;
• udać się do ortopedy, który będzie w stanie postawić odpowiednią diagnozę;
• szczególnie warto pójść do ortopedy, gdy bólowi barku towarzyszy obrzęk, sztywność stawu, uczucie rozbicia, stany podgorączkowe czy gorączka;
• lekarz może podjąć decyzję o zastosowaniu blokady, polegającej na wstrzyknięciu kortykosteroidu lub leku miejscowo znieczulającego w okolicę będącą przyczyną dolegliwości [2].

Jakie są domowe sposoby na ból barku?

Jak uśmierzyć ból barku w domu? Oto kilka prostych sposobów na złagodzenie dolegliwości bólowych:

• można wykonywać  w domu odpowiednie ćwiczenia (najlepiej zaproponowane przez ortopedę lub fizjoterapeutę)
• ból mogą złagodzić maści przeciwbólowe i przeciwzapalne dostępne w aptece bez recepty;
• stosowanie okładów u maści chłodzących i rozgrzewających, terapia ciepłem i zimnem przynosi wyraźną ulgę w zależności od przyczyny (stan zapalny – zimne okłady, a ciepłe okłady na przewlekłe dolegliwości bólowe bez stanu zapalnego);
• regularna aktywność fizyczna, szczególnie ćwiczenia rozciągające, pozwolą zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego typu dolegliwości w przyszłości;
• kinesiotaping, czyli specjalne plastry na bark, można je zakładać samodzielnie, ale nie jest to łatwe, więc często robią to fizjoterapeuci [1,2].

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne na ból barku – co kupisz w aptece?

Zarówno w formie doustnej, jak i miejscowej (maść, żele, kremy), sprawdzają się substancje przeciwzapalne i przeciwbólowe, do których należą niesteroidowe leki przeciwzapalne m.in. ibuprofen, naproksen czy diklofenak. Są one powszechnie dostępne w aptece (większość preparatów nie wymaga recepty lekarskiej). Przykładowe preparaty sprawdzające się w przypadku bólów barków znajdują się poniżej [2].

AulinDol żel, lek bez recepty

Skład

• 1 g żelu zawiera 30 mg nimesulidu.

Stosowanie

• Dorośli nakładają cienką warstwę (ok. 6-7 cm wyciśniętego żelu) na bolesne miejsce 2-3 razy na dobę i wcierają do całkowitego wchłonięcia (przez 7 do 15 dni).

Wskazania

• W przypadku objawowego leczenia bólu powstałego w wyniku skręceń stawów i z ostrym urazowym zapaleniem ścięgien.

O produkcie

• nie jest wskazane jego używanie w przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik preparatu i jeśli u pacjenta wystąpiło kiedykolwiek uczulenie na kwas acetylosalicylowy lub na inne leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych;
• nie należy stosować na skórę pękniętą, otartą lub w przypadku zakażeń skóry;
• podczas terapii zdarzają się reakcje alergiczna, takie jak obrzęk twarzy, ust, języka lub gardła, bądź trudności z oddychaniem;
• w związku z ryzykiem nadwrażliwości na światło należy chronić skórę przed słońcem i nie korzystać z solarium;
• po otwarciu należy zużyć w ciągu 14 dni;
• nie powinno się stosować preparatu u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią [3].

Dip Rilif żel, lek bez recepty

Skład

• 1 g żelu zawiera  50 mg ibuprofenu i 30 mg mentolu.

Stosowanie

• Pacjenci od 12 roku życia i osoby dorosłe stosują cienką warstwę żelu delikatnie ją wmasowując aż do wchłonięcia w bolesne miejsce do 3 razy na dobę  ale nie częściej niż co 4-godziny.

Wskazania

• Bóle reumatyczne, mięśniowe, bóle pleców oraz ból i obrzęk powstały wskutek uszkodzeń powysiłkowych, urazów stawów z naderwaniem więzadeł i kontuzjach sportowych, a także uszkodzenia i bóle w tkance włóknistej, ścięgnach i więzadłach i lumbago (postrzale).

O produkcie

• nie wolno stosować produktu w przypadku nadwrażliwości na ibuprofen, inne niesteroidowe leki przeciwzapalne lub którykolwiek z pozostałych jego składników;
• w trakcie kuracji mogą wystąpić reakcje alergiczne m.in. zaczerwienienie, świąd, pieczenie, wysypka, pokrzywka i oparzenia w miejscu stosowania;
• rzadziej mogą pojawić się zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego m.in. bóle brzucha, niestrawność, itd.;
• nie powinno stosować się leku podczas karmienia piersią czy podczas ciąży [4].

Metafen żel Forte, lek bez recepty

Skład

• 1 g żelu zawiera 100 mg soli lizynowej ibuprofenu.

Stosowanie

• Pacjenci od 12 roku życia i osoby dorosłe powinny wmasowywać w bolące miejsce pasek ok. 3 cm żelu, nie częściej jednak niż co 4 godziny do 3 razy na dobę, nie dłużej niż przez 2 tygodnie).

Wskazania

• W leczeniu miejscowym bólów pleców, pourazowych, towarzyszących chorobom układu mięśniowo-szkieletowego oraz nerwobóli.

O produkcie

• nie powinno się stosować produktu w przypadku nadwrażliwości na ibuprofen, inne niesteroidowe leki przeciwzapalne lub którykolwiek z pozostałych składników leku;
• podczas stosowania preparatu leczniczego mogą wystąpić reakcje alergiczne, takie jak zaczerwienienie, świąd, pieczenie, wysypka, pokrzywka czy oparzenia w miejscu stosowania;
• rzadziej występują zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha lub niestrawność;
• stosowanie przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinno się odbywać pod kontrolą lekarza (nie jest zalecane) [5].

Naproxen Emo żel, lek bez recepty

Skład

• 1 g leku zawiera 100 mg naproksenu.

Stosowanie

• Dzieci od 3 roku życia i osoby dorosłe stosują ok. 4 cm pasek żelu 4 do 5 razy na dobę w odstępach kilkugodzinnych (leczenie trwa z reguły do 4 tygodni).

Wskazania

• W przypadku miejscowego leczenie bólów mięśniowo-stawowych i choroby zwyrodnieniowej stawów.

O produkcie

• nie należy używać preparatu, jeżeli pacjent jest uczulony na naproksen, niesteroidowe leki przeciwzapalne lub którykolwiek z pozostałych składników tego preparatu;
• nie należy stosować produktu, gdy u pacjenta występują stan zapalny lub uszkodzenie skóry albo otwarte rany;
• podczas terapii mogą wystąpić miejscowe reakcje alergiczne, takie jak rumień, świąd i pieczenie, a przy dłuższym stosowaniu mogą wystąpić nudności, biegunka, senność, bóle głowy czy reakcje nadwrażliwości;
• podczas leczenia i nawet  2 tygodnie po jego zakończeniu, trzeba unikać bezpośredniego światła słonecznego (w tym również solarium);
• nie należy stosować preparatu w ciąży czy podczas karmienia piersią [6].

Traumon żel, lek bez recepty

Skład

• 1 g żelu zawiera 100 mg etofenamatu.

Stosowanie

• młodzież od 12 lat i dorośli nakładają pasek długości ok. 5-10 cm na bolące miejsce i wcierają od 3 do 4 razy na dobę.

Wskazania

• Lek jest wskazany do stosowania w przypadku urazów mechanicznych, stłuczeń, naciągnięcia mięśni, ścięgien i stawów, chorobie zwyrodnieniowej stawów, kręgosłupa, kolanowych czy barkowych, jak również reumatyzmie pozastawowym, zapaleniu kaletki maziowej, ścięgien, pochewek ścięgnistych, torebek stawowych czy nadkłykci.

O produkcie

• nie powinno się stosować żelu  w przypadku nadwrażliwości na etofenamat, kwas flufenamowy, inne niesteroidowe leki przeciwzapalne lub którykolwiek z pozostałych jego składników;
• nie należy używać leku,  jeżeli występuje uszkodzenie skóry lub wypryskowe zmiany zapalne na skórze bądź błonach śluzowych czy oczach;
• w trakcie terapii może wystąpić rumień, pieczenie skóry czy zapalenie skóry w postaci silnego świądu, wysypki, obrzęku lub wysypki pęcherzowej;
• podczas używania preparatu i w czasie dwóch tygodni po leczeniu należy unikać ekspozycji smarowanych miejsc na słońce lub solarium;
• nie należy stosować leku w trzecim trymestrze ciąży, a w trakcie pierwszych sześciu miesięcy ciąży preparat można stosować tylko pod kontrolą lekarza przez jak najkrótszy czas;
• substancja czynna przenika do mleka matki w niewielkich ilościach, dlatego preparat powinien być stosowany pod kontrolą lekarza [7].

Voltaren Max żel, lek bez recepty

Skład

• 1 gram żelu zawiera 23,2 mg diklofenaku dietyloamoniowego (odpowiada to 20 mg diklofenaku sodowego).

Stosowanie

• dzieci od 14 roku życia i osoby dorosłe powinny stosować lek 2 razy na dobę na bolące miejsca;
• jeżeli ból i obrzęk nie ustąpią w ciągu tygodnia lub wręcz nastąpi pogorszenie, koniecznie trzeba udać się do lekarza.

Wskazania

• Żel jest wskazany do leczenia pourazowych stanów zapalnych ścięgien, więzadeł, mięśni i stawów oraz bólu pleców.

O produkcie

• nie należy stosować tego preparatu, gdy występuje uczulenie na którykolwiek ze składników żelu lub kwas acetylosalicylowy, ibuprofen albo inne leki stosowane w leczeniu bólu stawów i mięśni, gorączki oraz stanów zapalnych;
• preparat nie może być stosowany w trzecim trymestrze ciąży;
• w trakcie pierwszych sześciu miesięcy ciąży produkt leczniczy może być stosowany tylko pod kontrolą lekarza (przez jak najkrótszy możliwy czas);
• substancja czynna przenika do mleka matki w niewielkich ilościach, dlatego lek musi być stosowany pod kontrolą lekarza podczas karmienia piersią;
• podczas terapii mogą wystąpić m.in.: wysypka skórna, świąd, zaczerwienienie, pieczenie lub zapalenie skóry czy zwiększona wrażliwość skóry na światło słoneczne [8].

Jak bezpiecznie stosować żele i maści na ból barku?

Kiedy stosujesz maści i żele przeciwbólowe na ból barku, istnieje kilka zaleceń dotyczących bezpiecznego stosowania:

1. Przeczytaj i postępuj zgodnie z instrukcją: Przed użyciem maści lub żelu przeciwbólowego, ważne jest przeczytanie i dokładne zapoznanie się z instrukcją użytkowania. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi dawkowania, częstotliwości stosowania i przewidzianego okresu leczenia.
2. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi ilości: Stosuj odpowiednią ilość maści lub żelu, zgodnie z zaleceniami producenta. Należy pamiętać, że nadmierne użycie może nie tylko nie przynieść większego efektu, ale także zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
3. Nanieś na czystą skórę: Przed nałożeniem maści lub żelu przeciwbólowego, upewnij się, że obszar skóry wokół bólu jest czysty i suchy.
4. Masuj delikatnie: Po nałożeniu maści lub żelu, delikatnie wmasowuj preparat w skórę wokół obszaru bólu. Unikaj zbyt silnego nacisku, szczególnie jeśli skóra jest podrażniona lub uszkodzona.
5. Unikaj oczu i otwartych ran: Należy unikać kontaktu maści lub żelu z oczami, otwartymi ranami lub błonami śluzowymi. Jeśli kontakt wystąpi, należy jak najszybciej przemyć obszar wodą i skonsultować się z lekarzem.
6. Unikaj stosowania na uszkodzoną skórę: Nie stosuj maści lub żelu przeciwbólowego na otwartą ranę, uszkodzoną skórę lub na obszarze, który ma skaleczenia, wypryski lub wysypki. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem przed użyciem.
7. Przestrzegaj zaleceń dotyczących wieku i stanu zdrowia: Niektóre maści lub żele przeciwbólowe mogą być ograniczone pod względem wieku lub stanu zdrowia. Przeczytaj etykietę lub instrukcję, aby upewnić się, że dany preparat jest odpowiedni dla Ciebie.

Podsumowanie

Bóle barku nie są jedynie problemem osób w podeszłym wieku, chociaż dotyczą ich znacznie częściej, niż osób młodych. Mogą być również wynikiem urazów, przeciążania czy w rzadszych przypadkach, niektórych chorób. W wielu przypadkach pierwszą pomocą na utrudniający normalne funkcjonowanie ból, są różnego rodzaju maści przeciwbólowe. Te najczęściej używane zawierają niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen czy diklofenak. Pomimo że ich stosowanie może powodować działania niepożądane i nie we wszystkich przypadkach mogą być zastosowane, to warto ich używać w tego typu dolegliwościach. Nie należy jedynie zapominać o konieczności wizyty u lekarza, kiedy samoleczenie nie jest skuteczne!