Maści i żele przeciwbólowe ze względu na działanie miejscowe działają w miejscu bólu i jednocześnie zapewniają choremu bezpieczną terapię. Jest to zdecydowanie bezpieczniejsza opcja niż stosowanie doustnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Należy pamiętać, jednak że mają też one przeciwwskazania, a i ryzyko przenikania do krążenia ogólnego jest możliwe.

Co powinna zawierać maść na ból kolana?

Diklofenak

To popularny składnik żeli i maści na ból kolan. Należy do grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych). Lek jest inhibitorem cyklooksygenazy, enzymu, który odgrywa ważną rolę w organizmie i odpowiada za stan zapalny i czucie bólu, a także termoregulację.

Zablokowanie działania izoenzymu COX-1 wiąże się z zahamowaniem stanu zapalnego, bólu i obrzęku w organizmie, natomiast zahamowanie izoenzymu COX-2 wiąże się z zahamowaniem działania protekcyjnych prostaglandyn i wywołuje działania niepożądane leku.

Dawkowanie

Diklofenak w postaci zewnętrznej nakłada się na skórę od dwóch do czterech razy dziennie, w zależności od nasilenia bólu. Wielkość zastosowanej maści lub żelu zależy od miejsca dotkniętego bólem. W przypadku bólu kolana wystarczy porcja o wielkości od owocu wiśni do orzecha włoskiego (od 2–4 g), którą należy równomiernie rozprowadzić na skórze, unikając mocnego wcierania, by nie nasilić bólu.

Bezpieczeństwo stosowania

Żel ze względu na składniki pomocnicze wchłania się szybko, nie brudzi ubrania. Należy jednak pamiętać, by nie stosować go na skórę podrażnioną bądź uszkodzoną (np. w wyniku urazu, stłuczenia). Należy również zachować ostrożność w przypadku częstej aplikacji i wystawiania skóry na działanie promieniowania słonecznego. Może dojść wówczas do reakcji alergicznej-podrażnienia, pieczenia i świądu.

Lek może być stosowany w przypadku nadwyrężeń i stanów zapalnych tkanek miękkich do 14 dni. Lekarz może ewentualnie przedłużyć czas stosowania leku.

Po aplikacji na skórę należy umyć ręce, by nie wprowadzić leku np. do oka.

Przeciwwskazaniem do stosowania leku jest trzeci trymestr ciąży (leki z grupy NLPZ mogą powodować przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego Botalla), stosowanie u dzieci do 14 roku życia oraz występowanie w przeszłości po zastosowaniu aspiryny czy innych NLPZ astmy aspirynowej, nieżytu nosa czy problemów z oddychaniem.

Należy także pamiętać o możliwym wchłonięciu dawki leku do krążenia ogólnego i wywołania działań niepożądanych (uszkodzenie przewodu pokarmowego, nerek, astma aspirynowa.

Preparaty

Diclac Lipogel (struktura liposomalna ułatwiająca wchłanianie przez skórę), Voltaren Max żel, Dicloziaja żel

Ibuprofen

Ibuprofen to również lek należący do grupy NLPZ hamuje izoenzymy COX-1 i COX-2. Zmniejsza objawy bólowe i stan zapalny. Przenika przez skórę do głębiej położonych tkanek i płynu maziówkowego w stawach. Jego stężenie oznaczone w płynach stawowych jest stężeniem uznanym za terapeutyczne.

Dawkowanie

Zwykle stosuje się na skórę pasek żelu o długości od 4 do 10 cm, co odpowiada od 2 do 5 g żelu (około 250 mg ibuprofenu). Nie należy przekraczać dobowo dawki 600 mg ibuprofenu, więc żel można stosować od 2 do 4 razy na dobę, ale nie częściej niż co 4 godziny.

Również Ibuprofenu w postaci wodno-alkoholowego żelu nie należy stosować na podrażnioną i zranioną skórę bądź, gdy występuje podrażnienie lub wysypka po pierwszej aplikacji.

Środki ostrożności

Ryzyko wchłonięcia przez skórę do krążenia ogólnego jest niewielkie, jednak należy zachować ostrożność u pacjentów cierpiących na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, refluks (możliwe nadżerki w błonie śluzowej przewodu pokarmowego), niewydolność nerek i epizody duszności po lekach z grupy NLPZ..

Preparaty

Ibuprom Sport Żel, Ibalgin żel, Dolgit krem

Etofenamat

Jest najnowszym lekiem przeciwbólowym i przeciwzapalnym wprowadzonym do obrotu w produktach do stosowania zewnętrznego.

Należy również do grupy NLPZ działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, a także przeciwobrzękowo.

Dawkowanie

Stosuje się go na skórę, nanosząc pasek o długości od 5 do 10 cm, co odpowiada około (1,7-3,3 g żelu). Skóra nie może być podrażniona ani uszkodzona, ponadto w okresie stosowania leku oraz kilkanaście dni po leczeniu nie powinno się korzystać z solarium ani opalać skóry na słońcu. Unikać również trzeba kontaktu z błonami śluzowymi i oczami oraz myć ręce po aplikacji.

Bezpieczeństwo stosowania

Istnieje ryzyko przedawkowania leku i wystąpienia reakcji niepożądanych w przypadku długotrwałego stosowania oraz aplikacji na duże powierzchnie ciała.

Najczęstszymi działaniami niepożądanymi były pieczenie i uczucie mrowienia w miejscu aplikacji oraz zaczerwienie i podrażnienie.

W przypadku pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy oraz epizodów astmy aspirynowej po lekach z grupy NLPZ nie można takiego działania wykluczyć po aplikacji etofenamatu na skórę, mimo że istnieje niewielkie ryzyko wchłonięcia leku do krążenia ogólnego. 

Preparaty

Traumon żel, Difortan żel

Ketoprofen

Jest lekiem z grupy NLPZ, ale w odróżnieniu od wymienionych powyżej leków, dostępny tylko z przepisu lekarza.

Ketoprofen występuje w formie żelu, przeznaczonego do aplikacji na skórę. Szybko się wchłania, nie wymaga wmasowywania w skórę.

Jest skuteczny w bólach lędźwiowo-krzyżowych, bólach pourazowych mięśni szkieletowych i bólach reumatycznych. Skuteczny jest również w umiarkowanej postaci choroby zwyrodnieniowej stawów (M.inn. stawu kolanowego)

Dawkowanie

Zwykle stosuje się pasek żelu o długości od 5 do 10 cm, co odpowiada 100 mg-200 mg ketoprofenu. Nie należy przekraczać dawki 200 mg ketoprofenu w ciągu doby ani nie nanosić leku na skórę częściej niż co 4 godziny. Żelu nie należy stosować na podrażnioną i uszkodzoną skórę.

Podobnie jak pozostałe leki przeznaczone do stosowania miejscowego nie nadaje się do użycia pod opatrunek okluzyjny. Miejsce posmarowane można przykryć opatrunkiem czy bandażem nieprzywierającym w sposób trwały do skóry.

Bezpieczeństwo

Leku nie należy stosować u dzieci i młodzieży do 15 roku życia, nie powinien być stosowany w III trymestrze ciąży, a także należy zachować ostrożność u pacjentów chorujących na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, niewydolność nerek i objawy astmatyczne po innych lekach z grupy NLPZ (duszność, skórne reakcje alergiczne i nieżyt nosa).

Istotne jest podczas leczenia unikanie słońca i opalania w solarium, ze względu na możliwe ciężkie działania niepożądane.

Preparaty

Opokan żel, Ketonal żel, Ketoprofen żel, Fastum żel

Jak bezpiecznie stosować żele i maści na ból kolana?

Kiedy stosujesz maści przeciwbólowe, ważne jest przestrzeganie pewnych wytycznych, aby zapewnić bezpieczne i skuteczne użycie. Oto kilka wskazówek:

1. Przeczytaj i postępuj zgodnie z instrukcjami: Dokładnie przeczytaj ulotkę lub informacje dołączone do opakowania maści przeciwbólowej. Znajdziesz tam ważne informacje dotyczące prawidłowego stosowania i dawkowania.
2. Umiejętnie umyj ręce: Przed nałożeniem maści upewnij się, że umyłeś ręce, aby uniknąć rozprowadzania maści w niepożądane miejsca, takie jak oczy. Po nałożeniu maści ponownie umyj ręce, aby usunąć wszelkie pozostałości.
3. Nałóż cienką warstwę: Użyj tylko cienkiej warstwy maści na dotkniętym obszarze. Delikatnie wetrzyj ją do wchłonięcia. Unikaj nakładania nadmiernych ilości maści, ponieważ nie zwiększa to skuteczności.
4. Stosuj zgodnie z zaleceniami: Postępuj zgodnie z zalecaną częstotliwością stosowania podaną w instrukcjach. Zazwyczaj zaleca się stosowanie maści kilka razy dziennie, ale dokładna częstotliwość może się różnić w zależności od konkretnego produktu.
5. Unikaj stosowania na uszkodzonej lub podrażnionej skórze: Nie nakładaj maści na otwarte rany, skaleczenia ani obszary podrażnionej skóry. Jeśli Twoja skóra jest wrażliwa lub masz jakiekolwiek obawy, skonsultuj się z profesjonalistą przed użyciem maści.
6. Przechowuj poza zasięgiem dzieci: Przechowuj maść przeciwbólową w bezpiecznym miejscu, poza zasięgiem dzieci, aby zapobiec przypadkowemu spożyciu lub nadużyciu⁴.

Jakie inne leki można stosować na ból kolana?

Na ból kolana, oprócz maści, można stosować inne formy leków, takie jak:

1. Doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, np. niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) jak ibuprofen czy paracetamol.
2. Środki przeciwbólowe o działaniu miejscowym, takie jak plastry znieczulające, zawierające substancje takie jak lidokaina czy kapsaicyna.
3. Preparaty złożone, zawierające składniki takie jak glukozaminę, chondroitynę czy kolagen, które mogą wspomagać regenerację stawów i łagodzić ból.
4. Leki zmniejszające obrzęk.
5. Iniekcje sterydowe, które mogą być stosowane w przypadkach silnego bólu i zapalenia stawu kolanowego.

Jakie są inne metody na ból kolana? Domowe sposoby

Gdy chodzi o leczenie bólu kolan w domu, istnieje kilka metod, które można wypróbować. Oto kilka sugestii:

1. Stosowanie zimnych lub ciepłych okładów: Stosowanie zimnego okładu, takiego jak kompres z lodem, może zmniejszyć stan zapalny i znieczulić obszar, zapewniając tymczasową ulgę. Alternatywnie, ciepły okład lub ciepły ręcznik może pomóc rozluźnić mięśnie i złagodzić ból.
2. Trzymaj kolano uniesione: Uniesienie kolana może pomóc w zmniejszeniu opuchlizny i poprawie krążenia krwi w okolicy. Spróbuj podłożyć nogę na poduszkę lub poduszkę, gdy leżysz.
3. Delikatne ćwiczenia i rozciąganie: Wykonywanie delikatnych ćwiczeń i rozciągania może pomóc poprawić ruchomość i siłę kolana, zmniejszając ból na dłuższą metę. Ważne jest jednak wybieranie ćwiczeń odpowiednich dla twojego stanu i unikanie nadmiernego obciążania kolan. Zasięgnij porady fizjoterapeuty w celu doboru ćwiczeń ukierunkowanych na staw kolanowy.
4. Utrzymanie zdrowej wagi: Nadmierna waga może powodować dodatkowe obciążenie kolan, nasilając ból i dyskomfort. Utrzymanie zdrowej wagi może pomóc złagodzić ból kolan i zmniejszyć ryzyko dalszych urazów.

Kiedy warto skonsultować się z lekarzem?

Konsultacja z lekarzem jest wskazana, gdy ból kolana jest ciągły lub nasila się, utrudniając codzienne aktywności lub wskazując na poważniejszy problem zdrowotny. W przypadku bólu uniemożliwiającego chodzenie, rozpierającego uczucia w kolanie, obrzęku, zaczerwienienia lub gorączki, lekarz powinien być zobowiązany do pilnej wizyty.

Jeśli ból w kolanie utrzymuje się w ciągu kilku dni lub powoduje trudności w codziennych czynnościach, takich jak wchodzenie po schodach lub podnoszenie ciężkich przedmiotów, można rozważyć konsultację z lekarzem. W przypadku skręcenia, urazu, zapalenia lub zwyrodnienia stawów, lekarz może skierować pacjenta do specjalisty, takiego jak ortopeda, fizjoterapeuta lub reumatolog [5].

Podsumowanie

Ból kolana, a także inne bóle mięśniowo-stawowe można złagodzić dostępnymi lekami miejscowymi o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Należy jednak przestrzegać zaleconego dawkowania i środków ostrożności. Gdy ból, pomimo stosowania leku pojawia się ciągle, można przedłużyć czas stosowania pod kontrolą lekarza.

Leki miejscowe są świetną alternatywą dla doustnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Nie wywołują tak wielu działań niepożądanych i nie prowadzą do rozwinięcia interakcji z innymi lekami, bowiem ich wchłanianie do krążenia ogólnego jest ograniczone. Niemniej jednak należy zachować szczególną ostrożność w pewnych sytuacjach i stosować się do przedstawionych zaleceń, a farmakoterapia będzie skuteczna i bezpieczna.