Jakie są leki przeciwtarczycowe?

Leczenie nadczynności tarczycy ustalane jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Zależy przede wszystkim od przyczyny wystąpienia choroby, ale także jej stopnia nasilenia, wieku pacjenta i współistniejących chorób. Najczęściej terapia rozpoczyna się od stosowania leków hamujących produkcję hormonów tarczycy – tyreostatyków. [1]

Obecnie dostępne są dwie substancje należące do leków przeciwtarczycowych (w postaci tabletek doustnych):

• tiamazol (Thyrozol®, Metizol®);
• propylotiouracyl (Thyrosan®).

Tiamazol

Działanie

Tiamazol hamuje wbudowywanie się pierwiastka jodu do aminokwasu tyrozyny. Dzięki temu zahamowana zostaje również produkcja hormonów tarczycy (T3 i T4). Właściwość ta pozwala na objawowe leczenie nadczynności tarczycy bez względu na jej przyczynę. Działanie to jest uzależnione od dawki, stąd konieczne jest zachowanie ostrożności podczas stosowania preparatu i unikanie przyjmowania zbyt dużych dawek. Preparat dostępny jest pod nazwą Metizol® w dawce 5 mg oraz Thyrozol® w trzech dawkach: 5 mg, 10 mg i 20 mg. [3]

Dawkowanie

Dawka preparatu dobierana jest indywidualnie w zależności od stopnia nasilenia choroby, stężenia hormonów tarczycy oraz wieku pacjenta. U dorosłych dawka początkowa zazwyczaj wynosi 10-60 mg, natomiast u dzieci i młodzieży (od 3 do 17 lat) uzależniona jest od masy ciała (0,5 mg/ kg).

Tabletki należy połykać w całości i popijać odpowiednią ilością płynu (najlepiej szklanką niegazowanej wody). W przypadku przyjmowania dużej dawki preparatu (szczególnie podczas terapii początkowej) można rozdzielić ją na kilka mniejszych dawek i przyjmować je w regularnych odstępach czasu w ciągu dnia. W trakcie terapii podtrzymującej dawkę można przyjmować raz na dobę (rano, w trakcie lub po śniadaniu). [2,3]

Działania niepożądane

Stosowanie tiamazolu może powodować skórne reakcje alergiczne (świąd, wysypka, pokrzywka), o zazwyczaj łagodnym stopniu nasilenia, oraz bóle stawów i mięśni. [3]

Długość leczenia

Czas stosowania preparatów z tiamazolem różni w zależności od wskazań. W przypadku przygotowania do zabiegu chirurgicznego usunięcia tarczycy lek stosuje się przez ok. 3-4 tygodnie przed zabiegiem. Natomiast w trakcie zachowawczego leczenia nadczynności tarczycy (do momentu uzyskania prawidłowego poziomu hormonów wydzielanych przez tarczycę) lek może być stosowany od 6 miesięcy do 2 lat. Istnieją też inne schematy leczenia dobierane przez lekarza w zależności od stanu nasilenia choroby czy podjętych wcześniej innych terapii (np.: jodem radioaktywnym). [3,4]

Propylotiouracyl

Działanie

Propylotiouracyl hamuje przemiany jodu w organizmie, a w konsekwencji produkcję hormonów tarczycy. Dodatkowo hamuje też przekształcanie się tyroksyny (T4) do trijodotyroniny (T3). Dzięki temu propylotiouracyl znajduje zastosowanie w bardzo ciężkich przypadkach nadczynności tarczycy, szczególnie w przełomach tarczycowych (stan zagrożenia życia w wyniku nasilenia się objawów nadczynności tarczycy prowadzący do niewydolności wielonarządowej). [5]

Dawkowanie

Dawka początkowa, zwykle stosowana u dorosłych pacjentów z nadczynnością tarczycy wynosi 300 mg na dobę w trzech dawkach podzielonych (100 mg co 8 godz.). Natomiast u pacjentów z ciężką nadczynnością tarczycy dawka ta wynosi 400 mg na dobę w dawkach podzielonych.

Lek powinien być przyjmowany w trakcie posiłków w celu zmniejszenia działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka, apkticket). [5]

Działania niepożądane

W przeciwieństwie do tiamazolu propylotiouracyl rzadko powoduje objawy skórne czy dolegliwości stawowe. Podczas stosowania większych dawek preparatu obserwowano zaburzenia wątroby oraz zaburzenia w obrazie krwi (najczęściej agranulocytozę – spadek liczby neutrofili z rodzaju białych krwinek). Reakcje te występują rzadko, jednak w czasie terapii powinno się monitorować morfologię krwi oraz funkcje wątroby. [2,5]

Długość leczenia

Zazwyczaj po 6-8 tygodniach leczenia zachowawczego nadczynności tarczycy osiągany jest prawidłowy poziom hormonów wydzielanych przez tarczycę. Od tego momentu dawkę należy zmniejszać o ¹/3 lub ½ w odstępach tygodniowych do dawki podtrzymującej wynoszącej od 100 do 150 mg na dobę. Leczenie utrzymuje się zazwyczaj przez okres 1 do 2 lat. [5]